KANADA VERGİ SİSTEMİ

A- KANADA GELİR VERGİSİ KANUNU:

• Kanada Gelir Vergisi Kanununa (Income Tax Act) göre Kanada mukimi olmayan ancak Kanada’da iş yapan kişilerin Kanada vergi iadesi formu doldurmaları ve yasada belirlenen esaslara göre vergilendirilebilen gelir üzerinden hesaplanan vergi miktarını ödemeleri gerekmektedir.

• Kanada mukimi olmayan kişiler şu şekilde tanımlanmaktadır:

*Kanada dışında bir ülkede ikamet eden kişiler ya da,

*Kanada ile ikamet bağı olmayan ve

– Tüm vergi yılında Kanada’da yaşamayan ya da,

– Vergi yılında Kanada’da 183 günden daha az süre bulunanlar olarak tanımlanmaktadır

• İkamet bağları şöyle olabilmektedir:

* Kanada’da ev sahibi olma,

* Eş veya eş kabul edilen partnerin Kanada’da bulunması,

* Kanada’da kişisel mülk bulunması (araba ya da mobilya),

* Kanada’da banka hesabı bulunması vb.

• Söz konusu yasada Kanada mukimi tanımı yapılmamış olup genel olarak Kanada’da yaşamını sürdüren kişiler mukim olarak kabul edilmektedir.

• Kanada dışında kurulmuş işletmeler ile Kanada mukimi olmayan kişilerin Kanada’da elde ettikleri gelirler üzerinden, gelir türüne göre %25’e varan stopaj vergileri (withholding taxes) alınabilmektedir. Bazı gelir türlerinde (temettü, telif ücreti, yıllık irad, emeklilik maaşı vs.) alınan stopaj vergisi kişinin ya da işletmenin Kanada’ya vergi bakımından tüm yükümlülüğü kabul edilirken başka gelir türlerinde (işletme geliri, hizmet geliri, sigortalardan elde edilen gelir vs.) Kanada vergi formu doldurulup vergi yükümlülüğünün hesaplanması gerekmektedir. Bu hususlara ilişkin ayrıntılı bilgiler Kanada Gelir Vergisi Yasasının I. ve XIII. Bölümlerinde yer almaktadır.

• Diğer taraftan, Kanada’nın diğer ülkelerle olan vergi anlaşmaları uyarınca Kanada dışında kurulmuş işletmeler ile Kanada mukimi olmayan kişilerin Kanada’da elde ettikleri gelirler üzerinden alınan vergiler farklı oranlarda olabilmektedir.

• “Kanada ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması”, 14.07.2009 tarihinde ülkemiz adına Gelir İdaresi Başkanı Mehmet KİLCİ ve Kanada tarafı adına Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı James FOX tarafından Ottava’da imzalanmış olup, iç hukuki prosedürlerin tamamlandığının karşılıklı olarak bildirilmesini müteakiben yürürlüğe girecektir.

• Söz konusu anlaşma 18 Kasım 2009 tarihinde Kanada Parlamentosunda görüşülmeye başlanmıştır.

B- KANADA’DA UYGULANAN GELİR VERGİLERİ:

Kanada’da gelir üzerinden alınan vergiler federal ve eyalet bazında ayrı ayrı tahsil edilmektedirler. 2009 yılı itibariyle söz konusu vergi oranları şu şekildedir:

	Oran	Dilim	Ek Vergi
Federal	15.00%	$40,726’e kadar
	22.00	40,727-81,452
	26.00	81,453-126,264
	29.00	126,265 ve üzeri
British Columbia	5.06%	$35,716’e kadar
	7.70	35,717-71,433
	10.50	71,434-82,014
	12.29	82,015-99,588
	14.70	99,589 ve üzeri
Alberta	10.00%	Tüm Gelirler
Saskatchewan	11.00%	$40,113’e kadar
	13.00	40,114-114,610
	15.00	114,611 ve üzeri
Manitoba	10.80%	$31,000’e kadar
	12.75	31,001-67,000
	17.40	67,001 ve üzeri
Ontario	6.05%	$36,848’e kadar
	9.15	36,849-73,698	20% $4,257
	11.16	73,699 ve üzeri	36% $5,370
Québec	16.00%	$38,385’e kadar
	20.00	38,386-76,770
	24.00	76,771 ve üzeri
New Brunswick	9.65%	$35,707’e kadar
	14.50	35,708-71,415
	16.00	71,416-116,105
	17.00	116,106 ve üzeri
Nova Scotia	8.79%	$29,590’e kadar
	14.95	29,591-59,180
	16.67	59,181-93,000
	17.50	93,001 ve üzeri	10% $10,000
Prince Edward Island	9.80%	$31,984’e kadar
	13.80	31,985-63,969
	16.70	63,970 ve üzeri	10% $12,500
Newfoundland	7. 70%	$31,061’e kadar
	12.80	31,062-62,121
	15.50	62,122 ve üzeri

C- KANADA’DA UYGULANAN KURUMLAR VERGİSİ:

• Kanada’da uygulanmakta olan kurumlar vergisi oranı %38’dir. Ancak çeşitli muafiyet ve istisnalar sonucu gerçekte bu oran daha düşük uygulanmaktadır. Federal kurumlar vergisine ek olarak her eyaletin ayrı ayrı uyguladığı vergi oranlarının da dikkate alınması gerekmektedir. Federal kurumlar vergisinden indirimler, eyalet vergilerinin etkisini azaltmaya yöneliktir.

Kurumlar Vergisi Oranları

	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Federal
Kurumlar Vergisi Oranı	38.00%	38.00%	38.00%	38.00%	38.00%	38.00%
Federal İndirim	(10.00)	(10.00)	(10.00)	(10.00)	(10.00)	(10.00)
	28.00	28.00	28.00	28.00	28.00	28.00
Vergi İndirimi	(8.50)	(9.00)	(10.00)	(11.50)	(11.50)	(13.00)
Brüt Federal Oran(%)	19.50	19.00	18.00	16.50	16.50	15.00
Eyalet/Bölge Vergi Oranları
British Columbia	11.50%	11.00%	10.50%	10.00%	10.00%	10.00%
Alberta	10.00	10.00	10.00	10.00	10.00	10.00
Saskatchewan	12.50	12.00	12.00	12.00	12.00	12.00
Manitoba	13.50	12.50	12.00	12.00	12.00	12.00
Ontario	14.00	14.00	14.00	14.00	14.00	14.00
Québec	11.40	11.90	11.90	11.90	11.90	11.90
New Brunswick	13.00	12.50	11.50	10.50	9.00	13.00
Nova Scotia	16.00	16.00	16.00	16.00	16.00	16.00
Prince Edward Island	16.00	16.00	16.00	16.00	16.00	16.00
Newfoundland	14.00	14.00	14.00	14.00	14.00	14.00

Kaynak: http://www.kpmg.ca/en/services/tax/taxrates.html

Öte yandan, imalat ve işleme sektörlerine yönelik aşağıdaki Tablo’da gösterildiği üzere farklı kurumlar vergisi düzenlemeleri bulunmaktadır.

İmalat ve İşleme Sektörleri İçin Kurumlar Vergisi Oranları

	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Federal
Kurumlar Vergisi Oranı	38.00%	38.00%	38.00%	38.00%	38.00%	38.00%
Federal İndirim	(10.00)	(10.00)	(10.00)	(10.00)	(10.00)	(10.00)
	28.00	28.00	28.00	28.00	28.00	28.00
İmalat/işleme İndirimi	(8.50)	(9.00)	(10.00)	(11.50)	(11.50)	(13.00)
Brüt Federal Oran(%)	19.50	19.00	18.00	16.50	16.50	15.00
Eyalet/Bölge Vergi Oranları
British Columbia	11.50%	11.00%	10.50%	10.00%	10.00%	10.00%
Alberta	10.00	10.00	10.00	10.00	10.00	10.00
Saskatchewan	10.00	10.00	10.00	10.00	10.00	10.00
Manitoba	13.50	12.50	12.00	12.00	12.00	12.00
Ontario	12.00	12.00	12.00	12.00	12.00	12.00
Québec	11.40	11.90	11.90	11.90	11.90	11.90
New Brunswick	13.00	12.50	11.50	10.50	9.00	8.00
Nova Scotia	16.00	16.00	16.00	16.00	16.00	16.00
Prince Edward Island	16.00	16.00	16.00	16.00	16.00	16.00
Newfoundland	5.00	5.00	5.00	5.00	5.00	5.00

Kaynak: http://www.kpmg.ca/en/services/tax/taxrates.html

Yatırım Gelirleri İçin Kurumlar Vergisi Oranları

	2009	2010	2011
Federal oranlar
Federal vergi	%38	%38	%38
Federal indirim	%10	%10	%10
	%28	%28	%28
Vergi indirimi	%9	%10	%11,5
Federal vergi oranı	%19	%18	%16,5
Eyalet Vergileri
British Columbia	%11	%10,5	%10
Alberta	%10	%10	%10
Saskatchewan	%12	%12	%12
Manitoba	%13-12	%12	%12
Ontario	%14	%14-12	%12-11,5
Quebec	%11,9	%11,9	%11,9
New Brunswick	%13-12	%12-11	%11-10
Nova Scotia	%16	%16	%16

Prince Edward Island	%16	%16	%16
Newfoundland	%14	%14	%14
Yukon	%15	%15	–
Northwest Territories	%11,5	–	–
Nunavut	%12	–	–

Kaynak: http://www.kpmg.ca/en/services/tax/taxrates.html

• Yukarıda yer alan vergilerin yanısıra Kanada’da küçük işletmeler için çok daha düşük vergi oranları uygulanmaktadır. Genel olarak federal düzeyde bir işletmenin küçük işletme kabul edilmesi için işletmenin varlıklarının tamamının ya da çoğunun piyasa değeri kadar sermayenin firmanın Kanada’da yürüttüğü ticari faaliyetlerde kullanılması gerekmektedir.

• Ancak, bir işletmenin bu vergi indiriminden faydalanması için küçük işletme olmasının yanısıra “Kanada’lılar tarafından Kontrol Edilen Özel Şirket” (Canadian-controlled private corporation) olması da gerekmektedir.

• Bir işletmenin “Kanada’lılar tarafından Kontrol Edilen Özel Şirket” olması için ise, Kanada’da mukim olmayan kişi/kişiler ya da bir kamu kurumu tarafından kontrol edilmemesi gerekmektedir.

• Küçük işletme vergi indiriminden faydalanmaya hak kazanan işletmelerin 2010 ve 2011 yılları itibariyle geçerli vergi oranları şöyledir:

1 Ocak 2010

	Küçük İşletme Geliri $400,000’e kadar	Aktif İşletme Geliri $400,000 ile $500,000	Genel Aktif İşletme Geliri	Yatırım Geliri
Genel Kurumsal Oran	38.0%	38.0%	38.0%	38.0%
Federal İndirim	(10.0)	(10.0)	(10.0)	(10.0)
	28.0	28.0	28.0	28.0
Küçük İşletme İndirimi	(17.0)	(17.0)	0.0	0.0
Vergi İndirimi	0.0	0.0	(10.0)	0.0
Geri Ödenebilir Vergi	0.0	0.0	0.0	6.7
	11.0	11.0	18.0	34.7
British Columbia	2.5%	10.5%	10.5%	10.5%
Alberta	3.0	3.0	10.0	10.0
Saskatchewan	4.5	4.5	12.0	12.0
Manitoba	1.0/0.0	12.0	12.0	12.0
Ontario	5.5/4.5	5.5/4.5	14.0/12.0	14.0/12.0
Québec	8.0	8.0	11.9	11.9

New Brunswick	5.0	5.0		12.0/11.0		12.0/11.0
Nova Scotia	5.0	16.0		16.0		16.0
Prince Edward Island	2.1/1.0	2.1/1.0		16.0		16.0
Newfoundland	5.0	5.0		14.0		14.0
1 Ocak 2011
Genel Kurumsal Oran	38.0%		38.0%		38.0%		38.0%
Federal İndirim	(10.0)		(10.0)		(10.0)		(10.0)
	28.0		28.0		28.0		28.0
Küçük İşletme İndirimi	(17.0)		(17.0)		0.0		0.0
Vergi İndirimi	0.0		0.0		(11.5)		0.0
Geri Ödenebilir Vergi	0.0		0.0		0.0		6.7
	11.0		11.0		16.5		34.7
British Columbia	2.5%		10.0%		10.0%		10.0%
Alberta	3.0		3.0		10.0		10.0
Saskatchewan	4.5		4.5		12.0		12.0
Manitoba	0.0		12.0		12.0		12.0
Ontario	4.5		4.5		12.0/11.5		12.0/11.5
Québec	8.0		8.0		11.9		11.9
New Brunswick	5.0		5.0		11.0/10.0		11.0/10.0
Nova Scotia	5.0		16.0		16.0		16.0
Prince Edward Island	1.0		1.0		16.0		16.0
Newfoundland	5.0		5.0		14.0		14.0

D- MAL VE HİZMET SATIŞINDAN ALINAN VERGİLER VE DİĞER ÖNEMLİ

VERGİLER:

1. Mal ve Hizmet Satışından Alınan Vergiler

• Federal Mal ve Hizmet Vergisi (GST/Goods and Services Tax) pek çok ürüne ve hizmete uygulanan bir katma değer vergisi olup harcamalar üzerinden alınmaktadır. 1 Ocak 2008 tarihinden bu yana uygulanan GST %5’tir.

• GST satış anında tüketiciden alınmaktadır. Satıcı devlet adına vergiyi almakla yükümlüdür.

• Satıcı topladığı GST miktarı ile işletmesi için aldığı mallar için kendi ödediği GST miktarı arasındaki farkı federal devlete bildirir. Bu uygulamaya girdi vergi kredisi (input tax credit) denilmektedir.

• Bir çok eyalette mal ve hizmet satışlarında Bölgesel Satış Vergisi (Provincial Sales Tax- PST) uygulanmaktadır. Bu vergi, Quebec ve Prince Edward Island eyaletleri dışında, bütün eyaletlerde federal vergi olan GST uygulanmadan mal veya hizmetin ana parası

üzerinden tahsil edilir. Quebec ve Prince Edward Island eyaletlerinde ise eyalet satış

vergisi, mal bedeli ve federal satış vergisi olan GST’nin toplamı üzerinden alınmaktadır.

• Nova Scotia, New Brunswick, Newfoundland ve Labrador, eyaletlerinde GST eyalet vergileri ile birleştirilerek Armonize Satış Vergisi (HST/Harmonized Sales Tax) olmuştur.

• Kanada’da eyaletlerin bir çok üründe uyguladığı bölgesel vergi oranları aşağıda yer almaktadır. Ancak farklı ürünlerde daha yüksek vergi oranlarının uygulandığı hususu dikkate alınmalıdır. Örneğin, Ontario eyaletinde satılan alkolden %12 oranında vergi alınmaktadır.

Bölgesel Satış Vergisi Oranları

Eyalet/Bölge	Vergi Oranı (%)
British Columbia	7
Alberta	Uygulanmamaktadır.
Saskatchewan	5
Manitoba	7
Ontario	8
Québec	7.5
Newfoundland and Labrador	13 (HST)
Nova Scotia	13 (HST)
New Brunswick	13 (HST)
Prince Edward Island	10
Northwest Territories	Uygulanmamaktadır.
Nunavut	Uygulanmamaktadır.
Yukon	Uygulanmamaktadır.

• Ontario ve British Columbia eyaletleri 1 Temmuz 2010 tarihinden itibaren federal vergi olan GST ile eyalet vergilerinin armonize edilerek kullanılacağını açıklamışlardır. Yeni vergi oranlarının sırasıyla, %13 ve %12 olacağı bildirilmiştir.

• Genel olarak, Kanada’da işletme sahibi olan herkesin GST toplaması ve bildirmesi gerekmektedir. Ancak, yıllık toplam satışları 30.000 Kanada dolarından az olan küçük tedarikçilerin GST için kendilerini kaydettirmelerine gerek yoktur. Bu tedarikçiler yukarıda anlatılan GST farkı alma hakkından da faydalanamamaktadırlar.

• Kanada mukimi olmayan ancak Kanada’ya posta yolu ile dergi, kitap, gazete vb. ürün satan kişiler GST için kaydolmak zorundadırlar.

• Diğer taraftan, Kanada mukimi olmayan ancak Kanada’ya teslim için sipariş alan işletmeler ile yıllık toplam satışları 30.000 Kanada dolarından az olan küçük tedarikçiler istedikleri takdirde GST için kaydolabilirler.

• Bazı ürünlerde (temel gıda ürünleri, reçeteli ilaçlar, çoğu tıbbi gereç, ihraç edilen mallar vs.) GST oranı sıfırdır. Kanada’da mukim olmayan bir kişinin Kanada’ya yerleşme ya da Kanada’da iş kurma amaçlı aldığı danışmanlık hizmetlerinde de GST sıfır olabilmektedir.

• Ayrıca GST’den muaf olan ürünler/hizmetler kategorisi bulunmaktadır. Pek çok sağlık ve diş hekimliği hizmeti, uzun süreli emlak kiralamaları, eğitim hizmetleri, çocuk bakım

hizmetleri vs. bu kategoride yer almakta olup bu ürünlerin/hizmetlerin sağlanmasında harcanan GST miktarı işletme tarafından federal devletten talep edilememektedir.

• Kanada’da mukim olmayanlar için özel kurallar:

– Kanada’da yerleşik bir müşteriye mal satan ve aynı zamanda bu malın kayıtlı

ithalatçısı konumunda olan (malın gümrükten çekilme işlemini yürüten kişi) Kanada’da mukim olmayanların gümrükte ödedikleri GST miktarı daha sonra müşteri tarafından federal devlete beyan edilerek geri alınabilmektedir.

– Kanada’da mukim olmayanların, Kanada’da yerleşik işyerleri yoksa Kanada’daki

müşterilerine verdikleri hizmet ya da temin ettikleri kişisel mülk üzerinden GST

almalarına gerek yoktur.

– Kanada’da mukim olmayanların Kanada’daki bir tedarikçiden mal satın alıp

Kanada’daki bir müşteriye satmaları durumunda malı satın alırken GST

ödemelerine gerek yoktur.

• Genel olarak ithalatta ödenen GST, işletmenin toplamış olduğu vergilerden düşüm şeklinde sonradan federal hükümetten talep edilebilmektedir. Ancak ihracatçının vergilendirilebilir ticari faaliyetlerinde kullanacağı maddi olmayan varlıklar (patent, ticari marka vb.) ile hizmet ithalatında GST geri talep edilememektedir.

• Bazı malların satışında GST’ye ek olarak Özel Tüketim Vergisi Yasası (Excise Tax Act) uyarınca özel tüketim vergisi alınmaktadır. Petrol ürünleri, klimalar ve ağır araçlar bu ürünler arasında yer almakta olup vergi miktarları düzenli olarak Kanada Gelir İdaresi tarafından açıklanmaktadır.

• Alkol ve tütün ürünlerinde ise GST’ye ek olarak Özel Tüketim Yasası (Excise Act) uyarınca özel tüketim harcı alınmaktadır. Kanada’da üretilen ürünlerde söz konusu harç paketleme noktasında uygulanırken ithal edilen ürünlerde ithalatçı tarafından ithalat sırasında ödenmektedir. Vergi miktarları düzenli olarak Kanada Gelir İdaresi tarafından açıklanmaktadır.

2. Diğer Önemli Vergiler

• Ontario, Quebec, Manitoba ve Nova Scotia eyaletlerinde işletmelerin vergilendirilebilir sermayeleri üzerinden hesaplanan sermaye vergileri bulunmaktadır. Kanada’da mukim olmayan ancak Kanada’da şubesi bulunan firmaların ödemeleri gereken sermaye vergileri Kanadalı firmaların ödediği oranlara göre daha yüksek olabilmektedir.

• Kanadalı çalışanları olan kuruluşlar işveren olarak Kanada ya da Quebec Emeklilik Planına (Canada/Quebec Pension Plans) ve İstihdam Sigortasına (Employment Insurance) ödeme yapmak zorundadırlar. Bunların yanısıra eyaletlerin zorunlu kıldığı sağlık ödemeleri de bulunabilmektedir.

—————————————————————————————————————————

KAYNAK: T.C. OTTAVA BÜYÜKELÇİLİĞİ

Ticaret Müşavirliği

DETAYLI BİLGİ İÇİN:

Gelir Vergisi Kanunu: http://laws.justice.gc.ca/en/I-3.3/index.html

Kanada Gelir İdaresi: http://www.cra-arc.gc.ca/menu-eng.html

Özel Tüketim Vergisi Yasası: http://laws.justice.gc.ca/en/E-15/

Özel Tüketim Yasası: http://laws.justice.gc.ca/en/E-14/index.html

KPMG Kanada. http://www.kpmg.ca/en/