YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE VERGİLENDİRME

Yıllara yaygın inşaat taahhüt işi yapan işletmelerde, diğer işletmelerde olduğu gibi dönem sonu muhasebe işlemleri, belirleme ve değerleme işlemlerini kapsayan muhasebe dışı envanter çalışmaları ve tespit edilen ve işletmenin gerçek durumunu yansıtan sonuçların kayıtlardaki değerler ile karşılaştırılıp gerekli düzeltme, ayarlama ve dönem sonu kayıtlarını kapsayan muhasebe içi envanter çalışmaları olmak üzere iki aşamadan meydana gelmektedir.

Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin özelliği gereği, bu işleri yapan işletmelere özgü dönem sonlarında yapılması ve dikkat edilmesi gereken işlemler şu şekilde ifade edilebilir;

1- Tamamlanan inşaat ve onarım işlerinin saptanması

2- Sonradan yıllara yaygın hale gelen inşaatların saptanması

3- Endirekt inşaat üretim giderlerinin dağıtımının yapılması

4- Ortak ( müşterek) genel giderlerin dağıtımının yapılması

5- Ortak ( müşterek) amortismanların dağıtımının yapılması

6- Kanunen kabul edilmeyen giderlerin saptanması ve dağıtımı

7- Tamamlanan inşaatlardan kalan malzemelerin saptanması ve miktar karşılaştırmalarının yapılması

8- Diğer işlere ait gelir ve giderlerin saptanması

9- Tamamlanan inşaatlara ait peşin ödenen vergilerin saptanması

10- Dönem sonu itibariyle devam eden inşaatlara ait maliyetlerinin ilgili bilanço hesaplarına devri

11- Tamamlanan inşaatlara ait hasılat ve maliyetlerin ilgili gelir tablosu hesaplarına devri

Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım işi yapan işletmelerin üretimini gerçekleştirdikleri yapılar ve onarımlar, diğer sektörlerden farklı olarak 1 yıldan daha uzun bir sürede tamamlanabilmektedir. Bu nedenle yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde maliyetlerin ve hâsılatların, işin tamamlanmasına kadar biriktirilmesini gerektirmektedir. İşte bu nitelik gereği, yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri için Gelir Vergisi Kanunu’nun 42-43-44 maddeleri ile özel bir vergilendirme sistemi getirilmiştir.

Özel vergilendirme sisteminin esasları aşağıdaki gibidir;

1- Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kâr veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir.

2- Tespit edilen kâr veya zarar işlerin tamamlandığı takvim yılına ait beyannamede gösterilir.

3- Gelir vergisi mükellefleri beyannamelerini, işlerin tamamlandığı takvim yılını takip eden yılın Mart ayının yirmi beşinci günü akşamına kadar, Kurumlar vergisi mükellefleri ise nisan ayının yirmi beşinci günü akşamına kadar vermeye mecburdurlar.

4- Mükellefler yıllarla yaygın her inşaat ve onarma işinin hasılat ve giderlerini ayrı bir defterde veya tutmakta oldukları defterlerin ayrı sayfalarında göstermeye mecburdurlar.

Bu düzenleme gereği, Yıllara yaygın olarak yapılan İnşaat ve onarma işinin her birinin maliyetleri 170-177 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Hesabı ile hasılatlar 350-355.Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri Hesabında izlenir.

5- Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde veya bu işlerin diğer işlerle birlikte yapılması halinde müşterek genel giderler;

a- Yıl içinde birden fazla inşaat ve onarma işinin birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcamaların (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde düzeltilmiş tutarlarının) enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmuş tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde,

b- Yıl içinde tek veya birden fazla inşaat ve onarma işinin bu madde şümulüne girmeyen işlerle birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler, bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere ait satış ve hasılat tutarlarının (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde bunların düzeltilmiş tutarlarının) birbirine olan nispeti dahilinde, dağıtıma tabi tutulur.

6- Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde veya bu işlerin diğer işlerle birlikte yapılması halinde bu işlerde müştereken kullanılan tesisat, makina ve ulaştırma vasıtalarının amortismanları, bunların her işte kullanıldıkları gün sayısına göre dağıtılır.

7- Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde işin bitim tarihi;

a- İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde, geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih,

b- Diğer hallerde, işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir.

8- Bitim tarihinden sonra bu işlerle ilgili olarak yapılan giderler ve her ne nam ile olursa olsun elde edilen hasılat, bu giderlerin yapıldığı veya hasılatın elde edildiği yılın kâr veya zararının tespitinde dikkate alınır.

Benzer Konular:

1. YILLARA SARİ İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE DEFTER VE BELGE İBRAZI
2. ADİ ORTAKLIK PAYININ DEVRİYLE ORTAKLIĞIN SONA ERMESİ HALİNDE, ADİ ORTAKLIK TARAFINDAN YAPIMINA BAŞLANILAN YILLARA YAYGIN İNŞAAT İŞİNDE KAZANCIN BEYANI
3. YILLARA YAYGIN İNŞAAT İŞİNDE FAİZ GELİRİ
4. KAT KARŞILIĞI İNŞAAT İŞLERİNDE VERGİ TEVKİFATI
5. YILLARA YAYGIN İNŞAATLARDA FAİZ GELİRLERİNİN HER YIL BEYAN EDİLMEYECEĞİ