VUK’A GÖRE SABİT KIYMETLERİN ELDEN ÇIKARILMASI

Amortisman mevzuu, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 313. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre; işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269. madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerlerinin bu kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil etmektedir.

Aynı Kanun’un 328. maddesi uyarınca, amortismana tabi sabit kıymetlerin satılması halinde alınan bedel ile bunların yasal defterlerde kayıtlı bulunan değerleri arasındaki farkın kar ve zarar hesabına geçirilmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda, işletmelerin yasal defterlerinde aktife kayıtlı olan sabit kıymetler, sadece firmalar tarafından bu kıymetlerin satışının yapılması halinde bilançodan çıkarılabilecektir. Satış işlemi haricinde sabit kıymetlerin kayıtlardan çıkarılmasına ilişkin olarak mevzuatta net bir açıklama bulunmamaktadır.

Öte yandan Vergi Usul Kanunu’nun 278. maddesinde yangın, deprem ve su basması gibi afetler yüzünden veyahut bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış vaki olan emtia ile maliyetlerin hesaplanması mutad olmayan hurdalar ve döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartaların emsal bedeli ile değerleneceği hüküm altına alınmıştır. Emsal bedel ise Vergi Usul Kanunu’nun 267. maddesinde gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen malların değerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değer olarak tanımlanmıştır. Emsal bedelin tespitine ilişkin hükümlerin de yer almış olduğu aynı madde uyarınca, emsal bedel ilgililerin müracaatı üzerine takdir komisyonunca takdir yolu ile belirlenmektedir.

İşletmeler tarafından kayıtlardan çıkarılması düşünülen söz konusu sabit kıymetlerin satışa konu edilebilecek nitelikte sabit kıymetler olması durumunda, satılan sabit kıymetlerin satış bedelinin tespit edilmesinde, emsal satış bedelinin dikkate alınması gerekmektedir.