Torba Kanun TBMM Sunuldu

TBMM -AA- Ekonomik ve mali konularda önemli düzenlemeleri içeren, Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Tasarı, Gelir Vergisi dilimlerini ve uygulanacak vergi oranlarını yeniden düzenliyor.

Bu kapsamda uygulanacak vergi dilimleri ve oranları şöyle:

-8.800 TL’ye kadar yüzde 15

-22.000 TL’nin 8.800 TL’si için 1.320 TL, fazlası yüzde 20

-50.000 TL’nin 22.000 TL’si için 3.960 TL

(Ücret gelirlerinde 76.250 TL’nin 22.000 TL’si için 3.960 TL), fazlası yüzde 27

-50.000 TL’den fazlasının 50.000 TL’si için 11.520 TL

(Ücret gelirlerinde 76.250 TL’den fazlasının 76.250 TL’si için 18.607 TL), fazlası yüzde 35

Tasarıyla, Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği, yabancıların Türkiye’deki menkul kıymet ve sermaye piyasası getirilerine uygulanacak oranla ilgili düzenleme de yer alıyor. Buna göre, daha önce yerli yatırımcılar için aynı gelirlerde uygulanan yüzde 10 oranı, sıfırlanarak yerli ile yabancı arasındaki fark kaldırılıyor.

Düzenlemeye göre, Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği yatırım indirimi istisnasıyla ilgili kararının gerekçesi doğrultusunda yeni bir düzenleme yapılıyor. Buna göre yatırım istisnasından yıl sınırlaması olmaksızın yararlanılmaya devam edilmesi sağlanırken, vergi matrahlarının tespitinde yatırım indirimi istisnası olarak indirim konusu yapılacak tutarın ilgili kazanç tutarının yüzde 25′ini aşmayacak. Böylece, yatırım indirimi tutarının süre sınırlamasına tabi tutulmadan ilgili kazançtan indirilmesi imkânı getiriliyor.

Tasarıyla, elektronik ortamda tebligat yapılması imkanı getiriliyor. Buna göre, Tebligat Kanunu’nda sayılan usullere bağlı kalmaksızın tebliğe elverişli elektronik adres aracılığıyla elektronik ortamda da tebligat yapılabilecek.

Maliye Bakanlığı, elektronik ortamda yapılacak tebliğle ilgili olarak her türlü altyapıyı kurmaya ve kurulmuş olanı kullanmaya, tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirmeye, ayrıca buna ilişkin usul ve esasları düzenlemeye yetkili kılınıyor.

Tasarı, vergi matrahı takdiri ile ilgili zamanaşımı konusunda Anayasa Mahkemesinin verdiği iptal kararına uygun düzenlemeyi de içeriyor.

Buna göre, matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulmasında zamanaşımının durmasına yönelik sürenin bir yılı geçmemesi sağlanıyor. Böylece, Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararında ifade edilen belirsizliğin ortadan kaldırılarak zamanaşımının durmasının makul ve öngörülebilir bir süreyle sınırlandırılması amaçlanıyor.

Tasarıyla, vergi incelemeleri yeni esaslara bağlanıyor. Buna göre, vergi incelemeleri, “tam” veya “sınırlı inceleme” olarak iki gruba ayrılırken, bu incelemelerin kapsamı yeniden tanımlanıyor. Ayrıca, vergi incelemesine yetkili olanlarca yapılacak incelemelerin, Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından hazırlanan yıllık vergi inceleme ve denetim planına uygun olarak yerine getirilmesi hükme bağlanıyor.

Teftiş, soruşturma, ihbar, şikayet, yetkili makamların talebi ve benzeri nedenlerle yıl içinde ortaya çıkabilecek vergi incelemelerinin yapılmasına dair usul ve esaslara da hazırlanacak bu planda yer verilmesi öngörülüyor. Böylece vergi incelemelerinin, tüm denetim birimlerini kapsayacak şekilde tek bir plan dâhilinde gerçekleştirilmesi ve vergi denetim kapasitesinin etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasının olanak sağlanıyor.

Düzenlemeyle, vergi incelemesi yapılacak olanların, risk analizine dayalı bir yöntem kullanılarak seçilmesiyle ilgili yeni esasları da içeriyor. Bu kapsamda birinci sınıf tüccarların vergi incelemesine tabi tutulma bakımından gruplandırılması ve belirli sürelerde en az bir kez vergi incelemesine alınmasının yolu açılıyor.

Tasarı, vergi inceleme raporlarında, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafı ndan verilmiş özelgelerin yanlış olduğu savıyla tarhiyat önerisi yapılması halinde de Gelir İdaresi Başkanlığı ile incelemeye yetkili olanlar arasındaki görüş farklılığının, oluşturacak bir komisyon tarafından karara bağlanmasını öngörüyor. Tasarı, bu amaçla incelemelerde yetkili gelir uzmanı çalıştırılmasını da içeriyor.

Yeminli mali müşavirlerin gerçekleştirdikleri tasdik işlemlerinin elektronik ortamda yapılmasını sağlamak üzere Maliye Bakanlığına yetki veren tasarı, belge basımıyla ilgili bildirim görevini tamamen veya kısmen yerine getirmeyen matbaa işletmecilerine bir takvim yılında kesilebilecek özel usulsüzlük cezası tutarı için üst sınır getiriyor. Bu üst sınır 114 bin lira olarak öngörülüyor.

Tasarıyla, özel usulsüzlük cezasının üst sını rı da 770 bin lira olarak belirleniyor.

Tasarıya göre, vergi kanunlarına göre tutulan, saklanma ve ibraz mecburiyeti olan defter kayıtlarında muhasebe hileleri yapan ve tahrif suçlarını işleyenler hakkındaki denetim raporları raporları da Vergi Dairesi Başkanlığı veya Defterdarlık aracılığıyla Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilecek.

Yetkili makamların mükellefin kendisine yazıyla yanlış izahat vermiş olmaları veya bir hükmün uygulanma tarzına ilişkin bir içtihatın değişmiş olması halinde vergi cezası kesilmeyecek ve gecikme faizi hesaplanmayacak. Bu konudaki hükümlerin uygulanma tarzı hususunda yetkili makamların genel tebliğ veya sirkülerde değişiklik yapmak suretiyle görüş ve kanaatini değiştirmesi durumunda oluşan yeni görüş ve kanaate ilişkin tebliğ veya sirküler yayımlandığı tarihten itibaren geçerli olacak. Bu tebliğ ve sirküler geriye dönük olarak uygulanamayacak.

Mükelleflerin izahat talebi de yeniden düzenlendi. Mükellefler, Gelir İdaresi Başkanlığından veya bu hususta yetkili kılınan makamlardan, vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından müphem ve tereddütlü gördükleri hususlar hakkında yazıyla izahat isteyebilecekler.

Gelir İdaresi Başkanlığı, kendisinden istenecek izahatı özelge ile cevaplandırabileceği gibi, aynı durumda olan tüm mükellefler bakımından uygulamaya yön vermek ve açıklık getirmek üzere sirküler de yayımlayabilecekler.

Sirküler ve vergi mahremiyetine ilişkin hükümler gözönünde bulundurulmak şartıyla özelgeler, Gelir İdaresi Başkanlığınca internet ortamında yayımlanacak.

Matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması halinde zamanaşımı durması bir yıl ile sınırlandırılacak.

Tasarıyla, finansman şirketlerince kullandırılacak kredilerle, ekici ve alıcı arasında düzenlenen tütün alım satımı sözleşmelerin de damga vergisi kanunu kapsamına alınıyor. Tüketici kredilerinin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna tutulacak.

Vergi Usul Kanununa tabii şirketler, vergi durumları konusunda ve tereddüt ettikleri konularda Maliye Bakanlığı ve Bakanlığın yetkili kıldığı makamlardan izahat istemeleri karşılığında belli miktarda harç yatırmak zorunda olacaklar. Bu harçların miktarı 200 TL ile 2 bin TL arasında belirlendi.

Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin ve uluslararası piyasalarda altın fiyatlarının değişmesi nedeniyle bankanın aktifindeki ve pasifindeki dövizlerin, efektiflerin ve yabancı para cinsinden diğer varlık ve yükümlülüklerle altınların değerlemesi sonucu oluşan değerleme farklar ı ayrı bir hesapta izlenecek.

Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin ve uluslararası piyasalarda altın fiyatlarının değişmesi nedeniyle Bankanın aktifindeki ve pasifindeki dövizlerin, efektiflerin ve yabancı para cinsinden diğer varlık ve yükümlülüklerle, altınların değerlemeye tabi tutulması sonucu Banka lehine oluşan gerçekleşmiş değerleme farkları, değerlemenin yapıldığı dönem kazancına dahil edilmeyecek. Kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınmayacak. Banka aleyhine oluşan gerçekleşmemiş değerleme farkları ise değerlemenin yapıldığı dönem kazancından düşülmeyecek ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmayacak.

Kamu yararına çalışan derneklere, Devlet İhale Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca tahsis edilen taşınmazlar veriliş maksadı dışında kullanılamayacak ve satılamayacak. Ancak, satış tarihinden itibaren en az 20 yıl geçen ve veriliş maksadına uygun olarak kullanılan taşınmazların kısmen veya tamamen ticari amaçlarla değerlendirilmesinin kuruluş gayelerine daha fazla hizmet edeceği hallerde, elde edilecek gelirin yüzde 30′nun Hazineye verilmesi koşuluyla Maliye Bakanlığınca belirlenecek usul ve esaslara göre izin verilebilecek.

Tasarıya göre, Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu oluşturulacak. Kurul, Maliye Bakanlının vergi inceleme ve denetim amaçlarına ulaşmasını sağlamak, vergi inceleme ve denetimleriyle raporlamaya ilişkin standart, ilke, yöntem ve teknikleri geliştirmek, inceleme ve denetim rehberleri hazırlamak, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarýın uyacakları etik kuralları belirlemekle yükümlü olacak.

Tasarıya göre, Maliye Bakanlığında daire başkanı ve üstü yönetici kadrolarda bulunanlarla, defterdar kadrosunda en az 3 yıl görev yapanların, kontrolör kadrolarına atanabilecek.

Tasarıyla Milli Piyango İdaresi’nin şans oyunlarıyla işlerinin Türk Ticaret Kanunu hükümlerince kurulan şirketlere yaptırabilmesine imkanı getiriliyor. Bu kapsamda yapılacak lisans verme işlemleri teklif almak yoluyla açık eksiltme usulüne göre yaptırılabilecek. Bu ihalenin yapılış esas ve usullerine ilişkin düzenlemelerin de yer aldığı tasarıya göre bu işlem ceza ve yasaklama hükümleri hariç olmak üzere Kamu İhale Kanunu’na tabi olmayacak. Lisansın verilmesi ve şans oyunlarının düzenlenmesine ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle belirlenecek.

Hazineye ait arazilerin taşınmazların yüzde 40′ı hisse miktarı uygulama imar planları içinde ise 400, dışında ise 4 bin metrekareyi aşmamak üzere talepte bulunan hissedarlarına doğrudan satılabilecek. Birden fazla hissedar bulunması halinde satış işlemi pazarlık usulüyle yapılabilecek.

Tasarıya göre, köy sınırları içindeki Hazine arazileri ile kamuya ait tarım arazileri kiracılarından tahsil edilen kira bedelinin yüzde 10′u köy tüzel kişiliklerine aktarılacak.

Hazineye ait taşınmazlarda, 31 Aralık 2000 tarihi itibariyle üzerinde yapılaşma olanlar Hazineye tescil tarihine bakılmaksızın ilgili belediyelere bedelsiz olarak devredilecek. Hak sahiplerinin bu arazileri alabilmesi için belediyelere getirilen satış yasağı süresi 6 aydan bir yıla çıkarılıyor. Maliye Bakanlığı bu süreyi 5 yıla kadar uzatabilecek.

Petrol Kanunu, Endüstri Bölgeler Kanunu gibi bazı özel özel kanunları uyarınca bedeli ödenerek kamulaştırılan taşınmazlar üzerinde tesis edilecek irtifak hakları veya verilecek kullanma izinlerinde hasılat payı alınmayacak.

Vakıflar ya da kamu kurum ve kuruluşlarına ait olup üzerinde yapılaşma bulunan taşınmazların Hazineye ait başka taşınmazla trampa edilmesi yoluyla Hazineye adına tescil edilenler öncelikle büyükşehir, talep olmaması halinde ilgili belediye, diğer yerlerde ise o yerin belediyesine bedelsiz olarak devredilecek. Belediyeler bu yerleri taşınmaz üzerindeki yapı sahiplerine satabilecek. Bundan yararlanmak isteyen yapı sahipleri altı ay içinde başvuracak.

Tasarıyla idari para cezalarındaki zamanaşımı süresi kararın kesinleşmesinin rastladığı yılı izleyen yılbaşından itibaren başlayacak.

Tasarı Gelir İdarisi Başkanlığına ilişkin bazı düzenlemeler de getiriyor.

Buna göre, Gelirler Kontrolörleri Daire Başkanlığı ana hizmet birimi olmaktan çıkarılarak, denetim birimi haline getiriliyor. Vergi incelemelerinin Bakanlık düzeyinde “Vergi İnceleme ve Denetim Koordinasyon Kurulu” tarafından hazırlanacak tek bir plan dahilinde yürütülmesi öngörülüyor.

İdari davaların daha etkin ve verimli bir şekilde takip edilmesi için Başkanlığın taşra teşkilatında avukat çalıştırılması sa ğlanırken, davaların takip usulü ile davaların takibinde hizmet satın alınması hususları da düzenleniyor.

Gelir İdaresi Başkanlığına bütçesel esneklikler sağlanıyor. Bu amaçla, Başkanlığa personel giderleri hariç diğer ödenekler arasında aktarma yapma, harcama programını hazırlama ve uygulama ile yılı yatırım programı dahilinde projeler içinde ve projeler arasında değişikliğe ilişkin ödenek aktarma yetkisi veriliyor.

Meslekte en az altı yılını dolduran gelir uzmanlarından yapılacak sınavda başarı gösterenlere, yapılacak vergi incelemeleri sırasında vergi incelemesine yetkililer refakatinde çalıştırılması imkânı getiriliyor.

Ayrıca, Gelir İdaresi Başkanlığı taşra teşkilatında avukat istihdam edilmesi, Başkanlığın stratejik plan ve performans programlarında yer alan projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi veya uygulanması amacıyla proje süresi ile sınırlı olmak üzere tam veya kısmi zamanlı sözleşmeli personel çalıştırılması imkanı sağlanıyor.

Gelir İdaresi Başkanlığına, hizmetlerin ifası için ihtiyaç duyulan kadroların karşılanması amacıyla boş kadrolarda sınıf, unvan ve derece değişikliği, dolu kadrolarda ise derece değişikliği yapmaya yetki tanınıyor.

Gelirler Kontrolörleri Daire Başkanlığı ana hizmet birimi olmaktan çıkarılarak, denetim birimi haline getiriliyor.

Tasarıyla, sağlık hizmeti sunan kurum ve kuruluşların teşhis ve tedaviye yönelik olarak birbirlerine yapacakları mal ve hizmet satışları, bu kurumların muafiyetini ortadan kaldırmayacak.

Anayasa Mahkemesinin kararı doğrultusunda Gelir İdaresi Başkan Yardımcıları, Gelir İdaresi Daire Başkanları ve Vergi Dairesi Başkanlarının müşterek kararnameyle atamalarının yapılması öngörülüyor.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla söz konusu kadrolarda bulunup, müşterek kararname ile atanmamış olanların durumlarına uygun bir şekilde Bakanlık Müşaviri veya Başkanlık Müşaviri kadrolarına atanmaları öngörülüyor. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Başkanlıkta görev yapan Hazine avukatlarından uygun görülenlerin de ihdas edilen avukatlık kadrolarına atanmaları imkânı getiriliyor.

Tasarıyla, Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra birimlerine, değişik unvanlarda 15 bin 227 yeni kadro tahsis ediliyor.