PROFÖSÖR YAZDIĞI KİTABI SATARSA,VERGİSEL DURUMU NE OLUR?

Profösör tarafından yazılan bilimsel içerikli kitabın kişisel olanakları ile dağıtım ve satışının eser niteliği taşıdığının ispat edilmesi şartıyla G.V.müstesna tutulması gerektiği, G.V.K.’nun 94. maddesinde sayılan kişi ve kurumlara satış yapması durumunda tevkifat yapılacağı, ayrıca satış işlemlerinin süreklilik arz edecek şekilde kendi nam ve hesabına yürütülmesi durumunda G.V.K.’nun 65. maddesine istinaden mükellefiyet tesis edilmesi gerektiği, satış işleminin arızi olarak bir defaya mahsus yapılması halinde ise, arizi kazanç olarak vergilendirileceği.
İlgili Kanun : Gelir Vergisi Kanunu
İlgili Madde : G.V.K. Mad. 66, 18, 94, 82
İlgili Birim : Gelir ve Kurumlar Vergileri Müdürlüğü
Özelge Tarihi : 28.11.2008
Özelge Sayısı : 176200-ÖZ/1050-9951

İlgide kayıtlı fax dilekçenizde; ……….. Üniversitesi Tıp Fakültesi ……….. Anabilim Dalı’nda Profesör kadrosunda, öğretim üyesi olarak görev yaptığınız, ”……………” adıyla yazdığınız bilimsel içerikli kitabınızı kişisel olanaklarınızla bastırdığınız, telif hakkını aldığınız ve telif hakkının herhangi bir şirket veya kitabevine devredilmeksizin kendi olanaklarınızla satış ve dağıtımını yapacağınız belirtilerek, Gelir Vergisi ve Katma Değer Vergisi açısından mükellefiyetinizin doğup doğmadığı, yapacağınız satışların nasıl vergilendirileceği ve belgelendirmenin ne şekilde olması gerektiği hususunda 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında bilgi verilmesi istenilmektedir.

GELİR VERGİSİ KANUNU UYGULAMASI YÖNÜNDEN:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun Serbest Meslek Kazancının Tarifi başlıklı 65’inci maddesinde; Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.”hükmü yer almıştır.
Diğer taraftan aynı Kanunun 66’ncı maddesinde ”Serbest Meslek Erbabının tarifi yapılmış olup söz konusu maddeye göre serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenlerin serbest meslek erbabı olduğu belirtilerek serbest meslek faaliyetinin yanında başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılmasının da bu vasfı değiştirmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 18’inci maddesinde ise; (4444 sayılı Kanunun 4’üncü maddesiyle değişen fıkra, Yürürlük; 1.1.2000) ”Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat Gelir Vergisinden müstesnadır.
Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir.
Yukarda yazılı kazançların arızi olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmez.
Serbest meslek kazançları istisnasının, bu Kanunun 94’üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur. hükmüne yer verilmektedir.
Bu kazanç istisnasının uygulanabilmesi için, maddede yer alan fikri ürünlerin serbest meslek faaliyeti olarak meydana getirilmesi, dolayısıyla elde edilen gelirin serbest meslek kazancı olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra, serbest meslek faaliyeti sonucu ortaya konulan çalışmaların istisna kapsamında olabilmesi için bu çalışmaların 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca eser sayılması gerekmektedir.
Ayrıca aynı Kanunun ”Arızi Kazançlar başlıklı 82’nci maddesinin 4’üncü bendinde ise; arızî olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hasılatın arızi kazanç olarak vergiye tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
Öte yandan anılan Kanunun ”Vergi Tevkifatı başlıklı 94’üncü maddesinde; kimlerin tevkifat yapacağı açıklanmış olup, söz konusu maddenin 2’nci bendinde yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden;

a)18’inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden %17,
b) Diğerlerinden %20 oranında vergi tevkifatı yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda belirtilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;
– Adı geçenin kendi olanaklarıyla bastırmış olduğu ve herhangi bir kitabevi yada şirkete telif hakkı devredilmeksizin yine kişisel olanaklarıyla dağıtım ve satışını yapacağı ”……………… adlı kitabın 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre eser niteliği taşıması ve bu durumun adı geçen tarafından tevsik ve ispat edilmesi şartı ile söz konusu kitabın satışından elde edilen kazancın Gelir Vergisi Kanunu’nun 18’inci maddesine göre gelir vergisinden müstesna tutulması gerekmekte; ancak söz konusu istisna, tevkif suretiyle ödenecek vergileri kapsamadığından adı geçenin Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesinde sayılan kişi ve kurumlara satış yapması durumunda yine aynı maddenin 2’nci bendi uyarınca %17 oranında gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması,
– Söz konusu kitabın 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre eser niteliği taşımaması ve bu durumun adı geçen tarafından tevsik ve ispat edilememesi halinde ise; elde edilen gelir nedeniyle Gelir Vergisi Kanunu’nun 18’inci maddesinde yer alan istisnadan faydalanılması mümkün bulunmamakta, anılan kitabın dağıtım ve satış işlemlerinin aynı yılda veya müteakip yıllarda süreklilik arz edecek şekilde mutad bir meslek halinde kendi nam ve hesabına yürütülmesi durumunda Gelir Vergisi Kanunu’nun 65’inci maddesine istinaden mükellefiyet tesisi gerekmekte,
– Ancak anılan kitabın satış ve dağıtım işlemlerinin arızî olarak bir defaya mahsus olmak üzere yapılması halinde ise söz konusu faaliyet arızi serbest meslek faaliyeti olup elde edilecek kazancın Arızi Kazanç olarak vergilendirilmesi gerekecektir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU UYGULAMASI YÖNÜNDEN:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1 inci maddesine göre ticari, sınai, zirai ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabi bulunmaktadır. Bu faaliyetlerin mutad ve sürekli bir şekilde yapılması gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetini gerektirmektedir.
Buna göre, telif hakkına konu olan hususlarda devamlılık arz edecek şekilde faaliyette bulunulmaması ve bu işin mutad meslek haline getirilmemesi, başka bir ifade ile aynı yılda veya birbirini takip eden yıllarda birden fazla eser meydana getirilmemesi, şartıyla yapılacak kitap satışları katma değer vergisine tabi olmayacaktır.
Bu itibarla yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde adı geçenin aynı yılda veya birbirini takip eden yıllarda birden fazla telif hakkına konu olan eser meydana getirmemiş olması koşulu ile katma değer vergisi mükellefiyetinin tesis edilmesine gerek bulunmamaktadır.

VERGİ USUL KANUNU UYGULAMASI YÖNÜNDEN:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 236 maddesinde:
”Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.,
hükmü yer almaktadır.
Bu hükümden de anlaşılacağı üzere mesleki faaliyetlerin icrasında serbest meslek makbuzu düzenlemesi gerekmektedir.
Buna göre,
– söz konusu kitabın satışında elde edilecek kazancın Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesine göre Gelir Vergisinden müstesna tutulması halinde mükellefiyetinin açılmaması dolayısıyla Vergi Usul Kanunun da belirtilen belgeleri ve defterleri kullanmaması,
– elde edilen gelir nedeniyle Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. maddesinde yer alan istisnadan faydalanılmaması yani Gelir Vergisi Kanunu’nun 65. maddesine istinaden mükellefiyet tesisi gerektiği durumlarda Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen belgeleri ve defterleri kullanması,
Gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.