MISIR’DA ŞİRKET KURMAK

a.      Şirket Türleri Ve Şirket Kuruluşu

Mısır’da şirketler, iki yasaya istinaden kurulabilmektedir. Yabancı şirketler açısından da Mısır’da anonim veya limited şirket kurabilmesine ilişkin olarak söz konusu iki kanun geçerlidir. Bunlardan birincisi, Yatırımların Garantisi ve Teşviki Kanunu (1997/8), ikincisi ise Şirketler Kanunu (1981/159)’dur.

Sanayi üretimi alanında faaliyet gösterecek veya sosyal içerikli hizmet sunumu gerçekleştirecek firmalar genel itibariyle 1997/8 sayılı yasa ile kurulmakta iken (bu firmalar yatırım ve ara malı ithalatı yapabilmektedir); ticari faaliyette bulunacak firmalar, daha geniş kapsamlı olan 1981/159 sayılı Şirketler Kanunu uyarınca kurulabilmektedir. Diğer taraftan, 1981/159 sayılı Şirketler Kanunu uyarınca, Mısır’da sadece ticari faaliyette bulunmak veya ithalat yapmak üzere kurulan bir firmanın yabancı firma olmasına veya % 1 oranında dahi yabancı ortağı bulunmasına izin verilmemektedir.

Mısır’da özel sektör aşağıda açıklanan şekillerde tüzel kişilik kazanmaktadır. Yabancı şirketler ise temsilcilik ofisi, bayilik, anonim şirket veya limited şirket şeklinde kurumlaşabilmektedir.  Yabancı şirketlerin Mısır’da anonim veya limited şirket kurabilmesine ilişkin iki kanun mevcuttur. Bunlardan birincisi Yatırımların Garantisi ve Teşviki Kanunu (1997/8), ikincisi ise Şirketler Kanunu(1981/159)’dur.

Ticari Şirketler: Ticari faaliyette bulunacak özel veya tüzel kişilerin bulunduğu Valilikteki Ticaret Siciline kayıt yapmak zorundadır. Bu tür faaliyette bulunabilmek için Mısır vatandaşlığına sahip olmak gerekmektedir. Mısır’lı olmayanlar sadece ihracat faaliyetinde bulunabilirler. Ticari şirketler, tüm varlıklarıyla üstlendikleri riske karşı sorumludurlar.

Ortaklıklar: Borçlarına karşı sorumlu olan basit veya sınırlı ortaklıklar şeklinde olabilmektedir. Ortaklıklar da Ticaret Siciline kayıt yaptırmak zorundadır.

Bayilik (Branch Offices): Mısır’da kamu veya özel kurum ve kuruluşlar için bir iş veya hizmet (müteahhitlik, imtiyaz veya yönetim anlaşmaları) sunacak yabancı şirketlerin Mısır’da bayilikleri bulunmak zorundadır. Mısır’da branş ofisi açmak için Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, GAFI ve üstlenilen iş ile ilgili Bakandan izin alınmak zorunludur. Söz konusu bayi tarafindan Ticaret Sicil ve Şirketler Dairesine kayıt yaptırılması zorunludur. Kayıtlar 5 yıl geçerlidir.

Temsilcilik Ofisi: Temsilcilik ofisi 1981/159 sayılı Şirketler Kanunu veya 1982/120 sayılı Ticari Acentalık Kanunu çerçevesinde açılabilmektedir. Yabancı şirketler, sadece pazar araştırması, iş geliştirme ve fizibilite çalışmaları amacıyla, temsilcilik ofisi açabilirler. Bu şirketler ticari faaliyette bulunamazlar. Temsilcilik Ofisinin Şirketler Dairesine kaydının yapılması zorunludur. Söz konusu ofisin kaydı her beş yılda bir yenilenebilmektedir. Yabancı şirket, Mısır’lı bir kamu veya özel şirket ile Mısır’da çıkarlarını takip etmek üzere anlaşma yapabilir.

Agentalar/Distributörler: Mısır’lı bir agenta/distributör yapmış olduğu anlaşmayı Mısır Dış Ticaret Bakanlığına kayıt yaptırması gerekmektedir. Ticari Acentalık Kanunu, taraflar arasında çıkacak ihtilafta nötr bir nitelik taşımaktadır. Sorunları kendi aralarında çözebilmektedirler. Anılan kanuna göre acentanın “exclusive” olma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Anonim Şirketler: Genel olarak üç kurucu aranmaktadır. Ancak serbest bölgeler içinde kurulacak olanlar da iki kurucu yeterli bulunmaktadır. Minimum sermayenin 250 bin Mısır Poundu olması gerekmektedir. Sermayenin %10’unun kuruluş aşamasında ödenmesi gerekmekte, üç ay içerisinde ise %25’e çıkarılması zorunludur. Şirketin Mısır’da lisanslı bir muhasebecisi olması gerekmektedir.

Limited Şirketler:  2 ile 50 arasında hisse sahibi tarafından en az 50 bin Mısır Poundu sermaye ile kurulmaktadır. Kuruluşta tüm sermayenin ödenmiş olması gerekmektedir. Bu şirketler, sigorta, bankacılık, tasarruf, yatırım fonları gibi faaliyetlerde bulunamazlar. Bir veya daha fazla yönetici tarafından idare edilebilirler. En az bir Mısır’lı yöneticinin istihdam edilmesi gerekmektedir. 10’un üzerinde ortak bulunması halinde Denetim Konseyinin ihdas edilmesi gerekmektedir. Riske karşı sorumluluk hisse oranındadır.

b. Yabancı Şirketlerin Mısır’da Temsilcilik Ofisi Açmaları Halinde İstenen Bilgi ve Belgeler

1. Şirketin ana sözleşmesi ve tüzüğü (onaylı)
2. Ana sözleşme ve tüzüğün özetinin Arapça tercümesi (onaylı)
3. Yabancı şirketin Mısır’da ofis açma ve müdür tayin kararı, Arapça tercümesi (onaylı)
4. Müdür yabancı uyruklu ise

-         Arapça harfler ile 4 lü isim,

-         Uyruğu,

-         Latin harfler ile ismi

-         Doğum yeri ve tarihi,

-         Dini,

-         Pasaport numarası,

-         Pasaportun alındığı yer ve tarih

-         Pasaportunda yazılı olan mesleği,

-         Mısır’a giriş tarihi,

-         Giriş nedeni,

-         Mısır’da ne kadar kalacağı,

-         Adresi,

-         Mısır’da çalışacağı bölge,

-         Yapacağı işin türü,

-         Mısır’da daha önce bulunup bulunmadığı,

1. Mısır uyruklu bir müdür atanması halinde,

-         3 lü ismi,

-         Uyruğu,

-         Dini,

-         İkamet yeri,

-         Kimlik numarası, tarihi ve alındığı yer,

1. Kayıt ücreti ( 1000 LE civarında),
2. Vekalet senedi ( Mısır’da işleri takip edecek kişiye Yönetim Kurulu Başkanı veya şirket sahibi tarafından verilen vekalet),
3. İtiraf sözleşmesi ( Müdür, adres, telefon vs. değiştiğinde Şirketler İdaresine verilen taahhüt),
4. Ofisin ilgili bankadan alınan sermaye tasdiği,

c. İthalat Ve İhracat:

Sadece, Mısırlı özel veya tüzel kişiler İthalat Kütüğüne kayıt yaptırmak suretiyle, ithalat faaliyetinde bulunulabilir. Şirketin tamamının, Mısır vatandaşlarına ait olması gerekmekte, %1 dahi yabancı ortaklık olsa firma ithalat yapamamaktadır. Ancak, yabancı şirketlerin üretim ve ihracat amacıyla makina ve ara malı ithalatı yapmaları mümkündür.

1997/8 sayılı Yatırımların Garantisi ve Teşviki Kanunu çerçevesinde kurulan yerli ve yabancı tüm şirketler, şirket ihtiyacı olan girdileri ve ekipmanları ithal edebilirler. Bu şirketlerin İthalat Kütüğüne kayıt yaptırması zorunlu değildir.

İhracat işlemlerinde ise yerli ve yabancı ayrımı yapılmamakta, bu şirketlerin sadece İhracatçı Kütüğüne kayıt yaptırmaları gerekmektedir. 1997/8 sayılı kanuna göre kurulmuş şirketler için kayıt zorunluluğu bulunmamaktadır.

d. Vergiler

Gelir ve Kurumlar Vergisi: Anonim ve limited şirketler, yabancı şirketlerin branşları kurumlar vergisine tabidir. Standart gelir ve kurumlar vergisi % 20 düzeyindedir.

e- Sosyal Sigorta Pirimleri

Sosyal sigorta pirimleri, işveren tarafından Sosyal Sigorta İdaresine ödenmesi gerekmektedir. Bu pirimler, yaşlılık, çalışamaz hale gelme, iş kazaları, hastalık ve işsizlik sigortasını kapsamaktadır. İşveren maaşlarının %26’sı, işçi maaşlarının ise %14’ü oranında pirim ödenmesi gerekmektedir. Asgari ücret uygulaması bulunmamakla beraber, sosyal sigorta priminin ödenebileceği en düşük miktar 30 ABD Doları seviyesindedir.

f. İş Kanunu

Mısır’da çalışmak isteyan yabancıların “İş İzni” almaları gerekmektedir.2003/12 sayılı yeni İş Kanununa göre, işveren işçiler ile yapacakları süreli ve süresiz sözleşme çerçevesinde  üç aylık deneme süresince çalıştırma hakkına sahiptirler. Yasal çalışma süreleri ise, günde sekiz saat, haftada ise 48 saattir. İşçilerin en az 24 saat dinlenme süresine sahip olmaları gerekmektedir. İşçilerin yılda 21 gün, 10 yıl ardışık çalışanlar veya 50 yaşına gelmiş olanların ise yılda 30 gün izin hakları bulunmaktadır. Hastalık hallerinde yılda altı ayı geçmemek kaydıyla normal maaşın %75 veya %85’i oranında bir ödeme ile hastalık izni kullanılabilir. Fazla çalışma hallerinde, normal gün için fazla çalışma piriminin %35’i, gece için %70’i ve hafta sonu veya tatiller için ise %100’ü oranında fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca, İş Kanununa göre;

• İşçilere her yıl %7 oranında temel maaşlar üzerinden zam yapılması gerekmektedir
• İlgili Bakan yabancıların çalışma alanlarını ve yabancı çalışan sayısını belirleyebilir,
• Kaytarmaya karşı yeni disiplin cezaları getirilmiştir,
• İşe uygun olmayan işçilerin çıkarılması ihtimaline yer verilmiştir,
• 60 yaşın altında emekli olunmaması öngörülmüştür,
• İşçi sendikaları kanalıyla grev hakkı verilmiştir, greve gidilebilmesi için sendikanın yönetim kurulunun üçte iki çoğunluğu ile karar alınması gerekmektedir,

g. Telif Hakları

Telif hakları ile ilgili yasal düzenlemeler, 2002/82 sayılı Telif Hakları Kanunu çerçevesinde yapılmıştır.

Patent: Telif Hakları Kanunu, yatırımcılara Mısır’da müracaat ettikleri tarihten itibaren 20 yıllığına patent koruması sağlamaktadır. Tasarımlardan uygulamaya dönük olanlar için yenilenebilir olmak üzere 7 yıl, şematik olanlarda ise 10 yıl patent koruması öngörülmüştür. Söz konusu kanun ile gizli veri ve bilgiler de koruma altına alınmıştır.

Ticari Marka: 2002/82 sayılı Kanun ticari marka sahiplerine 10 yıllık koruma sağlamaktadır. Bu 10 yıl ikinci defa yenilenebilmektedir. Diğer taraftan, söz konusu kanun ünlü markaları Mısır’da kayıt yaptırmadan da koruma altına almıştır.

Endüstriyel Tasarım ve Çizimler: Bu tür haklar, kayıt tarihinden itibaren 10 yıl korunmakta, ilave 5 yıl daha süresi uzatılabilmektedir.

Copyright: Copyright yazarı ölümünden 50 yıl sonrasına kadar koruma altına alınmıştır. Şayet yazarın tüzel kişi olması halinde koruma basım tarihinden itibaren başlamaktadır. Uygulamalı sanat ürünlerinin(applied art works) korunması, basım tarihinden itibaren 25 yıldır. Yayım programları ise yayımlandığı tarihten itibaren 20 yıl koruma altına alınmıştır.

Botanik Ürünler: Bu tür ürünlerin kaydının yapılması şartıyla, koruma sağlanmaktadır. Koruma süresi ağaçlar ve asmalar için 25 yıl, diğer tarım ürünleri için ise 20 yıldır.

h. Leasing

Mısır, 1995 yılında çıkarılan modern bir leasing kanununa sahiptir. Yabancı leasing şirketleri kendilerini İthalatçılar Kütüğüne kaydettirerek (Mısır’lı olma şartı bunlar için aranmıyor), ithalat işlemlerini yürütebilmektedir. Ancak, bu şirketlerin leasing kütüğüne kayıt yaptırmaları gerekmektedir.

i. Bankacılık ve Kambiyo Mevzuatı

Merkez bankası, bankacılık ve kambiyo işlemleri 2003/88 sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. Her türlü mal ve hizmetin alım ve satımı Mısır poundu üzerinden gerçekleştirilmelidir. Kar transferinde herhangi bir sorun yaşanmamaktadır. Özel  kişiler yurtdışı seyahatlerinde beyan etmek kaydıyla 10 bin Dolar veya eşdeğerinin serbestçe giriş çıkışını yaptırabilirler.

j. Kara Para İle Mücadele Yasası

Kara para ile mücalede 2002/80 sayılı kanun ile düzenlenmiştir.

k. İhale Kanunu

İhale işlemleri 1998/89 sayılı İhale Kanunu ile düzenlenmiştir. Söz konusu kanun ihale işlemlerini ve taraflar arası ilişkileri düzenlemektedir. Ancak, müteahhit ile müşteri arasında bir ihtilaf doğması halinde devletin bir parçası olan mahkemelerde ihtilaf görüşülmekte, mahkeme kararlarının sonuçlandırılması uzun zaman almaktadır. Diğer taraftan, mahkemeler her ne kadar bağımsız olmakla birlikte, kararlar ikili ilişkilerden etkilenmektedir. Buna ilave olarak, kanun, kamu kurumlarının ödemeleri zamanında yerine getirmemesi halinde herhangi bir ceza öngörmemektedir. Son olarak, kanunda ihaleyi kimin kazanacağının belirlenmesinde kalite ve fiyatı birlikte değerlendirmeyi öngörmesine rağmen, düşük fiyat kaliteye tercih edilmektedir. İhale Kanununun diğer bir özelliği ise, yabancı şirket tarafından teklif edilen en düşük bedelin %15 üzerinde bir bedelin Mısırlı bir şirket tarafından teklif edilmesi halinde, bu teklif en düşük teklif sayılmaktadır. Dolayısıyla, yerli şirketleri tercih eden bir yapı arz etmektedir.

Benzer Konular:

1. FİLİSTİN’DE ŞİRKET KURMAK
2. KOSOVA’DA ŞİRKET KURMAK
3. MAKEDONYA’DA ŞİRKET KURMAK
4. KIRGIZİSTAN’DA ŞİRKET KURMAK
5. İSPANYA’DA ŞİRKET KURMAK