KANADA’NIN DEVLET YAPISI VE HUKUK SİSTEMİ

• Kanada, yaklaşık 33 milyon nüfusu ve Rusya’dan sonra arazi büyüklüğü bakımından dünyada ikinci sırada yer alan, doğal kaynaklar bakımından zengin sanayileşmiş bir ülkedir.

• Ülkenin resmi dili İngilizce ve Fransızca’dır.

• Devletin yapısı, İngiliz devlet yapısına benzeyen, federal devlet ve eyaletlerden oluşan

“parlamenter demokrasi” olarak tanımlanmaktadır.

• Devletin başında, İngiltere Kraliçesini temsil eden ve yetki bakımından temsil ile sınırlı bir

Genel Vali bulunmaktadır.

Federal Devlet:

• Federal Devletin başkenti, Ontario Eyaletinde yer alan Ottawa kentidir.

• Kanada Parlamentosu, yasama yetkisini kullanan Parlamento (House of Commons) ve

Senato (Senate) olmak üzere iki birimden oluşmaktadır.

• Parlamento üyeleri ülke genelinde yapılan seçimle gelmekte, senato üyeleri ise, Başbakanın tavsiyesi çerçevesinde Genel Vali tarafından ömür boyu atanan temsilcilerden oluşmaktadır.

• Kanun teklifleri, Parlamento ve Senato tarafından onaylandıktan sonra yasalaşabilmektedir.

Parlamento, anayasal olarak yasa koyma, kaynak toplama ve harcama yetkisine sahip organ olurken, Senato, teorik olarak, iktidardaki Partinin potansiyel aşırılıklarını denetlemekle görevlidir.

• Federal düzeyde yürütme erki, Başbakan ve seçilmiş milletvekilleri arasından belirlenen

Bakanlardan oluşan “federal kabine” tarafından kullanılmaktadır.

• Federal Devlet; ulusal konularda, örneğin savunma, dışişleri, göçmenlik, bankacılık, ulusal para, uluslararası ticaret, bankacılık, patent, telif hakları ve vergi gibi alanlarda düzenleme yapmakla yetkilidir.

Eyalet ve Bölgeler:

• Kanada, aşağıda yer alan tabloda gösterildiği üzere, 10 Eyalet ve 3 Bölgeden oluşmaktadır.

EYALETLER	BAŞKENTİ
Alberta	Edmonton
British Columbia	Victoria
Manitoba	Winnipeg
New Brunswick	Fredericton
Newfoundland and Labrador	St. John’s
Nova Scotia	Halifax
Prince Edward Island	Charlottetown
Quebec	Quebec City
Saskatchewan	Regina
BÖLGELER	BAŞKENTİ
Nortwest Territories	Yellowknife
Nunavut	Iqaluit
Yukon	Whitehorse

• Eyaletlerin kendi içinde seçilen Milletvekileri, Başbakanları (Premier), Bölgesel Bakanlar

Kurulu, Yasama Meclisi, politik partileri ve mahkemeleri bulunmaktadır.

• Belediye ve idareleri yetkilerini Eyalet kanunlarından almaktadırlar.

• Kanada ayrıca üç Bölgeye sahip olup, Federal Parlamento tarafından oluşturulabilmektedir.

Eyaletlere benzer bir idari yapılanmaya sahip olmakla birlikte, Bölgelere federal alan içerisinde Eyaletlere benzer bazı yetkiler kullandırılmaktadır.

• Eyaletler, doğrudan vergiler, doğal kaynaklar, aile hukuku, sağlık kanunları, iş standartları, eğitim, sosyal hizmetler ve konut gibi alanlarda düzenleme yapabilmektedir.

Hukuk Sistemi:

• Kanada mahkemeleri bağımsız olup, Parlamento tarafından üretilen kanunların yorumlanması ve uygulanması ile görevlidir. Bazı durumlarda, mahkemeler, kanunları yorumlama şekliyle yeni kanun üretilmesi sonucuna gelebilmektedir.

• Kanada’da Quebec Eyaletinde “sivil hukuk”, diğer Eyalet ve Bölgelerde “İngiliz Hukuk

Sistemi” (Common Law) olmak üzere, iki çeşit hukuk sistemi bulunmaktadır.

• Kanada Anayasası ülkenin en üst yasasıdır.

• Kanada’nın Hak ve Özgürlükler Belgesi, Kanada Anayasasına dercedilmiş olup, ekonomik hakların düzenlenmesine dair sınırlı uygulama içermektedir.

• Kanada Anayasa Mahkemesi, kanunların yorumlanmasında son sözü söyleyen en üst mahkemedir.

• Eyaletler’de ise “Bölgesel Temyiz Mahkemeleri” hukuki anlamda son sözü söylemektedir.

• Kanada’da hukuk üretimi, katılımcı bir yapı arz etmektedir. Federal ve Eyalet düzeyinde, devletin her kademesi bir kanunla veya poltika ile ilgili olarak özel sektör veya profesyonellerden görüş toplamakta, ilgili Komitelerde herkes konu ile ilgili görüş bildirmektedir.

• Bu durum, damping, sübvansiyon ve korunma önlemi gibi DTÖ’yü ilgilendiren konulara ilişkin Kurulların toplantıları ile serbest ticaret anlaşmaları, yatırım anlaşmaları, gümrük düzenlemeleri, ithalat/ihracat denetimleri, ticari ambargolar gibi alanlarda yapılan toplantı ve düzenlemeler için de geçerlidir.

• Kanada’nın tüm devlet kademeleri, özel sektörden alım yapma ve kamu-özel sektör arası

işbirliği geliştirme gibi faaliyetlerde bulunmaktadır.

SONUÇ OLARAK;

– KANADA’DA VEYA KANADA İLE HERHANGİ BİR ŞEKİLDE İŞ YAPILMASI HALİNDE, FEDERAL, EYALET/BÖLGE VEYA HEM FEDERAL HEM EYALET KANUNLARI İLE KARŞI KARŞIYA KALINABİLECEĞİNİN BİLİNMESİ,

– BU BAĞLAMDA, ÖRNEĞİN ARAZİ ALMAK VEYA İŞLETME KURMAK İSTEYEN BİR TÜRK FİRMASININ ÖNCELİKLE HANGİ EYALETTE FAALİYET GÖSTERECEĞİNİ BELİRLEMESİ VE

– İŞİN TÜRÜNE GÖRE MUHTEMEL OLUMSUZLUKLARIN BERTARAF EDİLMESİ AMACIYLA, İLGİLİ EYALETTE YERLEŞİK BİR AVUKATLIK FİRMASI İLE ÇALIŞILMASI

ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR.

—————————————————————————————-

KAYNAK:T.C. OTTAVA BÜYÜKELÇİLİĞİ

Ticaret Müşavirliği

DETAYLI BİLGİ İÇİN:

Federal Devlet; Genel Vali, Meclis, Senato, Başbakanlık, Bakanlıklar:

http://www2.parl.gc.ca/Parlinfo/pages/federalgovernment.aspx?Menu=Federal

Eyalet ve Bölge Parlamentoları: http://www2.parl.gc.ca/Parlinfo/compilations/ProvinceTerritory/Provincialterritoriallegislatures.a spx?Language=E

Kanada’nın Hukuk Sistemi: http://www.justice.gc.ca/eng/dept-min/pub/ccs-ajc/

Kanada Anayasa Mahkemesi: http://www.scc-csc.gc.ca/

Ontario Temyiz Mahkemesi: http://www.ontariocourts.on.ca/coa/en/

Quebec Temyiz Mahkemesi: http://www.justice.gouv.qc.ca/english/tribunaux/appel-a.htm