KAMULAŞTIRILAN YERLERİN MALİKLERİNİN ÖLMÜŞ OLMASI HALİNDE VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ

Veraset ve intikal vergisine konu olacak menkul ve gayrimenkul mallarla mameleke girebilen sair bütün hak ve alacakların veraset yoluyla vuku bulan intikallerde ölüm tarihi itibariyle değerlendirilmesi gerektiği.

Yazınız ve eklerinin incelenmesinden, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’na göre, yapılan kamulaştırmalarda kamulaştırma yapılan yerlerin maliklerinin ölmüş olması nedeniyle veraset ve intikal vergisi ile intikal harcının aranıp aranmayacağı hususunda tereddüte düşüldüğü belirtilerek konu hakkındaki Başkanlığımız görüşünün sorulduğu anlaşılmaktadır.

Yazınızda, Kamulaştırma Kanunu’na göre, yapılan kamulaştırmalarda, Harçlar Kanunu’na ekli (4) sayılı tarifenin 20/a pozisyonu uyarınca ödenmesi gereken harcın kamulaştırmayı yapan idarece ödeneceği, aynı tarifenin I/3 pozisyonunda belirtilen intikal harcının ise kendisine mal intikal eden kişilerce ödenmesi gerektiği şeklindeki görüşünüz Başkanlığımızca da uygun bulunmuş olup, veraset ve intikal vergisi ile ilgili görüşümüz ise aşağıda açıklanmıştır.

Bilindiği üzere, 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde, 2591 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, gayrimenkullerin ticari işletmeye dahil olsun veya olmasın emlak vergisine esas olan değerle değerleneceği esası getirilmiş ve takdir komisyonları marifetiyle gayrimenkuller için “rayiç bedel” takdirine ilişkin işlemlere son verilmiş bulunmaktadır.

01.01.1983 tarihinde yürürlüğe giren bu değişikliğe göre, veraset yoluyla intikal eden gayrimenkuller için mükelleflerce beyan edilecek değerin en az emlak vergisi tarhına esas olan değer kadar olması esastır. Diğer bir ifade ile veraset ve intikal vergisine konu olacak gayrimenkuller için ölüm tarihindeki emlak vergisi değeri veraset ve intikal vergisi için aynen geçerli olacaktır.

Aynı Kanun’un 11. maddesinde, “Bu vergiye mevzu olacak malların değerleme günü, miras yoluyla vuku bulan intikallerde mirasın açıldığı, diğer suretle vaki intikallerde malların hukuken iktisabedildiği gündür” hükmü yer alırken Kanun’un 17. maddesinde de, birinci fıkrada sayılan müesseselerde istihkakı bulunanların bu istihkakları üzerinde bir tasarrufta bulunabilmeleri için istihkaklarından gerekli vergi tevkifatı yapıldıktan sonra istihkakın bakiye kısmını alabilecekleri veya veraset ve intikal vergisini ödediklerine dair bir tasdiknameyi ilgili kuruma ibraz etmek suretiyle istihkaklarını kullanabilecekleri öngörülmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun 575. maddesinde ise, mirasın ölüm ile açılacağı belirtilmektedir.

Buna göre, veraset ve intikal vergisine konu olacak menkul ve gayrimenkul mallarla mameleke girebilen sair bütün hak ve alacakların veraset yoluyla vuku bulan intikallerde ölüm tarihi itibariyle değerlendirilmesi gerekmektedir.

Bu açıklamalar çerçevesinde;

1- Gayrimenkul sahipleri kamulaştırma kararından önce ölmüş ise, veraset ve intikal vergisi tarhına murisin ölüm tarihindeki emlak vergisi tarhına esas olan değer, bu değerin bulunmaması halinde ise asgari ölçülere göre belirlenen emlak vergisi değeri (gayrimenkul sahipleri 01.01.1983 tarihinden önce ölmüş ise, gayrimenkuller için takdir komisyonlarınca takdir edilecek rayiç bedel) esas alınacağından, ölen kişiler adına bankaya yatırılan kamulaştırma bedelleri üzerinden herhangi bir tevkifat yapılmadan tamamının mirasçılara ödenmesi gerekir.

Bu durumda, vergi dairesince mirasçılardan veraset yoluyla intikal eden gayrimenkule ilişkin veraset ve intikal vergisi beyannamesi istenilecek ve genel hükümlere göre vergi tarhiyatı gerçekleştirilecektir.

Ancak, veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilmemiş veya verilmiş olmakla birlikte gayrimenkulün yukarıda açıklanan şekilde tespit edilen değerleri üzerinden hesaplanan (gayrimenkule isabet eden) vergi ödenmemiş ise, anılan Kanun’un 19. maddesi uyarınca tamamının ödenmesinin veya 6183 sayılı Kanun’un 10. maddesinde yazılı cinsten (Bu maddenin 5. bendinde yazılı menkul mallar hariç.) teminat gösterilmesinin istenileceği tabiidir.

Kamulaştırılan gayrimenkulün kurum adına tesciline izin verilebilmesi için ya o taşınmaza isabet eden verginin tamamen ödenmiş veyahut da vergiyi karşılayacak miktarda teminat gösterilmiş olması esas olmakla birlikte, mükelleflerin söz konusu vergiyi kendi imkanları ile ödeyemeyeceklerini veya başkaca bir teminat gösteremeyeceklerini bildirmeleri hallerinde istimlaki yapan kuruma verginin tamamının kestirmek ve bloke ettirmek suretiyle kurum adına tesciline izin verilmesi mümkün bulunmaktadır.

2- Gayrimenkul sahipleri kamulaştırma kararından sonra ölmüş ise, mirasçılara gayrimenkul intikalinden söz edilemeyeceğinden kamulaştırmayı yapan kurumca bankaya yatırılan para alacak olarak intikal etmiş sayılacaktır. Bankada bulunan paranın mirasçılara ödenmesi sırasında, intikal eden tüm malların veraset ve intikal vergisinin ödendiğini gösterir belge değil, sadece 17.12.1996 tarih ve 1996/5 Seri Numaralı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu İç Genelgesi’nde açıklanan şekilde hesaplanacak bankadaki paraya isabet eden verginin ödenmesi halinde, ilgililere tasdikname verilecektir. Tasdikname verilebilmesi için de, veraset ve intikal vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve tasdikname istenilen paranın bu beyannamede gösterilmiş bulunması, tahakkuk eden vergiden paraya isabet eden vergi tutarı ile vadesi geçmiş taksitlerin ödenmiş olması gerekmektedir. Bu şekilde tasdikname alan mirasçıların istihkakları üzerinden bankaca stopaj yapılmadan kamulaştırma bedelinin tamamı ödenecektir.

Ancak, mirasçılardan tasdikname ibraz etmeyenlerin istihkakları üzerinden Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca bankaca, vergiye karşılık teminat (stopaj) alınmak suretiyle bakiye miktarın hak sahiplerine ödenmesi gerekmektedir.

——————————————————————————————————-

Maliye Bakanlığı Özelgesi

Tarih : 20.09.2007

Sayı : B.07.1.GİB.0.60/6000-2444/82409

VİVK Md. 10

Benzer Konular:

1. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ AÇISINDAN GAYRİMENKULLERİN DEĞERLEME GÜNÜ VE VERGİYE ESAS DEĞERİ
2. İvazsız Edinipte Veraset Ve İntikal Vergisi Beyanı Vermeden Ölen Kişiler
3. ENGELLİLERİN İVAZSIZ EDİNDİKLERİ MALLARIN VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ
4. VAKIFLARA YAPILACAK BAĞIŞ VE YARDIMLARDA VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ
5. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ BEYANNAMESİ