DÖRDÜNCÜ KISIM

İspat ve Deliller

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

İspatın konusu

MADDE 187- (1) İspatın konusunu tarafların üzerinde anlaşamadıkları ve uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek çekişmeli vakıalar oluşturur ve bu vakıaların ispatı için delil gösterilir.

(2) Herkesçe bilinen vakıalarla, ikrar edilmiş vakıalar çekişmeli sayılmaz.

İkrar

MADDE 188– (1) Tarafların veya vekillerinin mahkeme önünde ikrar ettikleri vakıalar, çekişmeli olmaktan çıkar ve ispatı gerekmez.

(2) Maddi bir hatadan kaynaklanmadıkça ikrardan dönülemez.

(3) Sulh görüşmeleri sırasında yapılan ikrar tarafları bağlamaz.

İspat hakkı

MADDE 189– (1) Taraflar, kanunda belirtilen süre ve usule uygun olarak ispat hakkına sahiptir.

(2) Hukuka aykırı olarak elde edilmiş olan deliller, mahkeme tarafından bir vakıanın ispatında dikkate alınamaz.

(3) Kanunun belirli delillerle ispatını emrettiği hususlar, başka delillerle ispat olunamaz.

(4) Bir vakıanın ispatı için gösterilen delilin caiz olup olmadığına mahkemece karar verilir.

İspat yükü

MADDE 190- (1) İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.

(2) Kanuni bir karineye dayanan taraf, sadece karinenin temelini oluşturan vakıaya ilişkin ispat yükü altındadır. Kanunda öngörülen istisnalar dışında, karşı taraf, kanuni karinenin aksini ispat edebilir.

Karşı ispat

MADDE 191- (1) Diğer taraf, ispat yükünü taşıyan tarafın iddiasının doğru olmadığı hakkında delil sunabilir. Karşı ispat faaliyeti için delil sunan taraf, ispat yükünü üzerine almış sayılmaz.

Kanunda düzenlenmemiş deliller

MADDE 192- (1) Kanunun belirli bir delille ispat zorunluluğunu öngörmediği hâllerde, Kanunda düzenlenmemiş olan diğer delillere de başvurulabilir.

Delil sözleşmesi

MADDE 193– (1) Taraflar yazılı olarak veya mahkeme önünde tutanağa geçirilecek imzalı beyanlarıyla kanunda belirli delillerle ispatı öngörülen vakıaların başka delil veya delillerle ispatını kararlaştırabilecekleri gibi; belirli delillerle ispatı öngörülmeyen vakıaların da sadece belirli delil veya delillerle ispatını kabul edebilirler.

(2) Taraflardan birinin ispat hakkının kullanımını imkânsız kılan veya fevkalade güçleştiren delil sözleşmeleri geçersizdir.

Somutlaştırma yükü ve delillerin gösterilmesi

MADDE 194– (1) Taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırmalıdırlar.

(2) Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.

Başka yerden getirtilecek deliller

MADDE 195– (1) Tarafların ellerinde bulunmayan ve incelenmesine karar verilen delillerin getirtilmesi için, mahkemece ilgili resmî makam ve mercilerle üçüncü kişilere bu husus bildirilir. Mahkemeye getirtilmesi mümkün olmayan deliller, bulunduğu yerde incelenebilir veya dinlenebilir.

Delilden vazgeçme

MADDE 196- (1) Delil gösteren taraf, karşı tarafın açık izni olmadıkça, o delile dayanmaktan vazgeçemez.

Delillerin incelenmesi ve istinabe

MADDE 197– (1) Kanunda belirtilen hâller dışında, deliller davaya bakan mahkeme huzurunda, mümkün olduğu kadar birlikte ve aynı duruşmada incelenir. Zorunlu hâllerde, bazı delillerin incelenmesi başka bir duruşmaya bırakılabilir.

(2) Başka yerde bulunan ve mahkemeye getirilemeyen deliller, o yerde istinabe yoluyla toplanabilir.

(3) Delillerin incelenmesi veya beyanların dinlenmesi sırasında taraflar, istinabe olunan mahkemede hazır bulunabilir ve delillerle ilgili açıklama haklarını kullanabilirler. Bu hususu sağlamak için, taraflara incelemenin yapılacağı tarih ve yer bildirilir. Bu davet üzerine taraflar istinabe olunan mahkemede hazır bulunmasalar dahi deliller incelenir veya beyanlar dinlenir.

Delillerin değerlendirilmesi

MADDE 198– (1) Kanuni istisnalar dışında hâkim delilleri serbestçe değerlendirir.
————————————————————————————————————————————————————-

6100 SAYILI HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU FİHRİSTİ (*)

BİRİNCİ KISIM Genel Hükümler	Birinci Bölüm	Görev, Yetki ve Yargı Yeri Belirlenmesi (Madde 1-23) | 6100 SAY.HMK
	İkinci Bölüm	Yargılamaya Hâkim Olan İlkeler ( Madde 24-33) | 6100 SAY.HMK
	Üçüncü Bölüm	Hâkimin Yasaklılığı, Reddi ve Hukuki Sorumluluğu ( Madde 34-49) | 6100 SAY.HMK
	Dördüncü Bölüm	Taraflar ve Davaya Katılan Üçüncü Kişiler ( Madde 50-83) | 6100 SAY.HMK
	Beşinci Bölüm	Teminat (Madde 84-89) | 6100 SAY.HMK
	Altıncı Bölüm	Süreler, Eski Hâle Getirme ve Adli Tatil ( Madde 90-104) | 6100 SAY.HMK
İKİNCİ KISIM Dava Çeşitleri, Dava Şartları ve İlk İtirazlar	Birinci Bölüm	Dava Çeşitleri ( Madde 105-113) | 6100 SAY.HMK
	İkinci Bölüm	Dava Şartları ve İlk İtirazlar ( Madde 114-117) | 6100 SAY.HMK
ÜÇÜNCÜ KISIM Yazılı Yargılama Usulü	Birinci Bölüm	Davanın Açılması ( Madde 118-125) | 6100 SAY.HMK
	İkinci Bölüm	Cevap Dilekçesi ( Madde 126-135) | 6100 SAY.HMK
	Üçüncü Bölüm	Cevaba Cevap ve İkinci Cevap Dilekçesi ( Madde 136-136) | 6100 SAY.HMK
	Dördüncü Bölüm	Ön İnceleme ( Madde 137-142) | 6100 SAY.HMK
	Beşinci Bölüm	Tahkikat ve Tahkikat Sırasındaki Özel Durumlar ( Madde 143-183) | 6100 SAY.HMK
	Altıncı Bölüm	Tahkikatın Sona Ermesi ve Sözlü Yargılama ( Madde 184-186) | 6100 SAY.HMK
DÖRDÜNCÜ KISIM İspat ve Deliller	Birinci Bölüm	Genel Hükümler ( Madde 187-198) | 6100 SAY.HMK
	İkinci Bölüm	Belge ve Senet ( Madde 199-224) | 6100 SAY.HMK
	Üçüncü Bölüm	Yemin ( Madde 225-239) | 6100 SAY.HMK
	Dördüncü Bölüm	Tanık ( Madde 240-265) | 6100 SAY.HMK
	Beşinci Bölüm	Bilirkişi İncelemesi ( Madde 266-287) | 6100 SAY.HMK
	Altıncı Bölüm	Keşif ( Madde 288-292) | 6100 SAY.HMK
	Yedinci Bölüm	Uzman Görüşü ( Madde 293-293) | 6100 SAY.HMK
BEŞİNCİ KISIM Hüküm ve Davaya Son Veren Taraf İşlemleri	Birinci Bölüm	Hüküm ( Madde 294-303) | 6100 SAY.HMK
	İkinci Bölüm	Hükmün Tashihi ve Tavzihi ( Madde 304-306) | 6100 SAY.HMK
	Üçüncü Bölüm	Davaya Son Veren Taraf İşlemleri ( Madde 307-315) | 6100 SAY.HMK
ALTINCI KISIM Basit Yargılama Usulü		Basit yargılama usulüne tabi dava ve işler ( Madde 316-322) | 6100 SAY.HMK
YEDİNCİ KISIM Yargılama Giderleri ve Adli Yardım	Birinci Bölüm	Yargılama Giderleri ( Madde 323-333) | 6100 SAY.HMK
	İkinci Bölüm	Adli Yardım ( Madde 334-340) | 6100 SAY.HMK
SEKİZİNCİ KISIMKanun Yolları	Birinci Bölüm	İstinaf ( Madde 341-360) | 6100 SAY.HMK
	İkinci Bölüm	Temyiz ( Madde 361-373) | 6100 SAY.HMK
	Üçüncü Bölüm	Yargılamanın İadesi ( Madde 374-381) | 6100 SAY.HMK
DOKUZUNCU KISIM Çekişmesiz Yargı		Çekişmesiz Yargı ( Madde 382-388) | 6100 SAY.HMK
ONUNCU KISIMGeçici Hukuki Korumalar	Birinci Bölüm	İhtiyati Tedbir ( Madde 389-399) | 6100 SAY.HMK
	İkinci Bölüm	Delil Tespiti ve Diğer Geçici Hukuki Korumalar ( Madde 400-406) | 6100 SAY.HMK
ONBİRİNCİ KISIMTahkim		Tahkim ( Madde 407-444) | 6100 SAY.HMK
ONİKİNCİ KISIMSon Hükümler	Bu Kanunun Yürülük Tarihi	Son Hükümler ( Madde 445-452) | 6100 SAY.HMK

—————————————————————————————————————————————————–

(*) 4 Şubat 2011 CUMA Günü 27836 sayılı Resmî Gazetede Yayınlanmıştır.

Kanun No. 6100 TBMM Kabul Tarihi: 12/1/2011