GAYRİMENKUL RAYİÇ DEĞERİ İLE EMSAL KİRA BEDELİ HESABI YAPILMASI

Ticaret mahkemesince tespit ve takdir edilen gayrimenkul rayiç değerinin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinde düzenlenen emsal kira bedelinin hesaplanmasında dikkate alınamayacağı hk.

İstemin Özeti: Elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını beyan dışı bıraktığı ileri sürülen davacı adına 2002 yılı için salınan gelir vergisi, hesaplanan fon payı ve kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle dava açılmıştır. Vergi Mahkemesi kararıyla; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesinin 1. fıkrasında, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifasına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazide emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin %5’i olduğunun hükme bağlandığı, davacının 1/3 hissesine sahip olduğu gayrimenkulün değerinin, Asliye Ticaret Mahkemesinde açılan tespit davasında bilirkişi incelemesiyle 6.720.000,00 TL olarak belirlendiği, emsal kira bedelinin vergi değeri olarak kabul edilen bu tutarın %5’i ve davacının hisse oranı uygulanarak bulunan matrah üzerinden tarhiyat yapıldığı, gerçek kira bedelinin tespit edilememesi veya gerçek kira bedelinin az beyan edilmesi durumunda vergilendirilecek gelirin tespiti bakımından gayrimenkulün rayiç değerinin tespitine ilişkin bilirkişi raporu dayanak olarak alınabileceğinden tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davacı, hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir.

Karar: Elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını beyan dışı bıraktığı ileri sürülen davacı adına 2002 yılı için salınan gelir vergisi, hesaplanan fon payı ve kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle açılan davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararı temyiz edilmiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 70. maddesinin 1. fıkrasında; mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratların gayrimenkul sermaye iradı sayılacağı, aynı Kanun’un “Emsal Kira Bedeli Esası” başlıklı 73. maddesinde ise, kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifasına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazide emsal kira bedelinin, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirasının, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen vergi değerinin % 5’i olduğu hükme bağlanmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davacının 1/3 hissesine sahip olduğu gayrimenkulün ortağı olduğu şirketlere kiraya verildiği, ancak elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını beyan sınırını aştığı halde beyan etmediği ileri sürülerek matrah takdiri için takdir komisyonuna sevk edildiği, takdir komisyonunca, Asliye Ticaret Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen 27.12.2001 günlü bilirkişi raporunda belirlenen 6.720.000,00 TL gayrimenkul değerinin %5’i emsal kira bedeli kabul edilerek matrah takdir edildiği ve davacı adına 2002 yılı için vergi ziyaı cezalı gelir vergisi ve fon payı tarhiyatı yapıldığı anlaşılmıştır.

İncelenen dosyada, mahkemelerce veya yetkili özel mercilerce yapılan bir kira bedeli takdiri veya tespiti bulunmamaktadır. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce gayrimenkulün rayiç değerinin 6.720.000,00 TL olarak tespitine ilişkin bir bilirkişi raporu bulunmakta ise de; Kanun’da emsal kira bedeli olarak gayrimenkullerin rayiç değeri değil, mahkemelerce veya yetkili özel mercilerce takdir veya tespit edilen kira bedeli, bu yoksa vergi değerinin %5’inin esas alınacağı belirtildiğinden, bu raporun matrah takdirine dayanak olarak alınmasına hukuken olanak bulunmamaktadır. Nitekim aynı gayrimenkulün rayiç değeri, İcra Müdürlüğü’nün talebi üzerine düzenlendiği anlaşılan bilirkişi raporunda 2.711.280,00 TL olarak belirlenmiştir.

Bu durumda, kiraya verilen gayrimenkule ait kira bedelinin, Kanun’da tanımlanan emsal kira bedelinden düşük olduğuna ilişkin bir tespitin bulunmaması karşısında, yasal dayanaktan yoksun bulunan takdir komisyonu kararı uyarınca yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.

——————————————————————————-

Danıştay 4. Dairesi

Tarih : 12.05.2011

Esas No : 2010/705

Karar No : 2011/3658

GVK Md. 73