DÖVİZ CİNSİNDEN KİRA ARTIŞI YAPILAMAYACAĞI

Yeni dönemde kira parasının mahkemece tespitinin istenmesi halinde, sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmün, yeni dönemde hakimi bağlayıcılığı kabul edilemez. Bu nedenle hakim, kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu buna göre doldurmak durumundadır.

İstemin Özeti: Davada, 15.08.2005 tarihinden başlayan döneme ilişkin aylık kira parasının 1.538,46 ABD Doları olarak tespiti istenilmiş, Mahkemece, hak ve nesafet uygulamasına göre 1.442,31 Amerikan Doları kira parasına hükmedilmiş, hüküm davalılar tarafından temyiz edilmiştir.

Karar: Taraflar arasında 15.08.1995 başlangıç tarihli ve 3 yıl süreli kira sözleşmesinde, aylık kira parası 1.000 ABD Doları olarak kararlaştırılmıştır. Sözleşme 6570 sayılı Yasa’nın 11. maddesi uyarınca yenilene gelmiştir.

BK. md. 83.f.2. uyarınca borcun yabancı para ile ödenmesinin kararlaştırılması halinde, kira parasının sözleşmeye uygun olarak yabancı para ile ödenmesi gerektiğinde şüphe yoktur.

Ancak, yeni dönem kira parasının mahkemece artırılarak tespitinin istenilmesi halinde, 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı YİBK’de öngörüldüğü üzere, kira süresi sona erdiğinden, 6570 sayılı Yasa’nın 11. maddesi uyarınca yenilenen dönemde kira sözleşmesinin diğer hükümlerinin yenilenmesine karşın kira parasına ilişkin şart yenilenmemekte ve kira parası belli olmayan bir sözleşme haline gelmektedir. Mahkemece kira sözleşmesindeki bu boşluk “hak ve nesafet” kurallarına uygun bir kira parası takdir edilmek suretiyle doldurulmalıdır.

Yeni dönem kira parasının tespiti anılan İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı gibi bir “sınırlama”dır. Yeni dönemde hakimin yaptığı sınırlama sonucunda belirlediği ücret unsuru ile kira sözleşmesinin yenilenmesi sağlanabilmektedir.

Bu hukuki olgu karşısında, yeni dönemde kira parasının mahkemece tespitinin istenmesi halinde, sözleşmedeki kiranın yabancı para ile ödenmesine ilişkin hükmün yeni dönemde hakimi bağlayıcılığı kabul edilemez. Bu nedenle hakim anılan İBK’da öngörülen sınırlamayı yaparken “davalı kiracının bu yönde açık bir kabulü bulunmadığı sürece” BK. Md. 83.f.1. hükmü uyarınca kira parasını Türk Lirası olarak takdir etmek ve sözleşmede yer alan boşluğu buna göre doldurmak durumundadır.

Bunun için öncelikle, dava konusu yerin yeniden (boş olarak) kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişiler tarafından belirlenmelidir. Böyle bir belirleme yapılırken öncelikle benzer yerlerin kira sözleşmeleri incelenmeli, dava konusu yer ile ayrı ayrı karşılaştırılmalı, kira parasına etki eden hususlar üzerinde ayrıca durulmalıdır.

Dava konusu yerin yukarıda açıklandığı üzere getirebileceği kira parası usulünce saptandıktan sonra bu husus dikkate alınmak suretiyle “hak ve nesafet” kurallarına göre hakimce bir kira parası takdir edilmelidir.

Kabule göre de uygun emsaller incelenmeden düzenlenen, soyut ve genel ifadeli bilirkişi raporunun hükme esas alınması doğru görülmemiştir.

Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK’un 428. maddesi gereğince bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.

————————————————————————————————————–

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi

Tarih : 29.03.2007

Esas No : 2007/4352

Karar No : 2007/4650

6570 sK. Md. 11

BK Md. 83

Benzer Konular:

1. YENİ KİRA DÖNEMİNDE DÖVİZLE KİRA ARTIŞI YAPILAMAYACAĞI
2. OLAYIN GERÇEK MAHİYETİNİN DÜZELTME KONUSU YAPILAMAYACAĞI
3. DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERDE DAMGA VERGİSİ VE HARÇ İSTİSNASI TEBLİĞİ
4. 2009 Yılı Dar Mükellefler (Türkiye’de Yerleşmiş Olmayan Yabancılar İle Yurtdışında Yerleşik Türk Vatandaşları) İçin Kira Geliri Rehberi
5. 2008 DÖNEMİ 2009 DA BEYAN EDİLECEK YURTDIŞINDA YAŞAYAN VATANDAŞLARIMIZIN KİRA GELİRİ REHBERİ