İRAN’DA ŞİRKET KURMAK

Yabancı Yatırım Kanunu Kapsamına Girmeyen Yeni Ticari Yapılanmalar (Şirket Kuruluşu);

İran’da bulunan tüzel kişiliğe haiz ticarî şirket türleri Türk Ticaret Kanununda tanımlanan ticaret şirketleri ile benzerlik göstermektedir. İran Ticaret Kanunda, Türk Ticaret Kanununda belirtilen ticarî şirketlere (Anonim Şirket, Limited Şirket, Kollektif Şirket, Komandit Şirket ve kooperatifler) ek olarak iki tür şirket ilâve olduğu görülmektedir.

2009 yılının ocak ayına kadar İran’da kurulacak olan şirketlere %50 ve üstü oranında iştirak etmek isteyen yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin İran Maliye Bakanlığına bağlı Yabancı Sermaye, Yatırım ve Teşvik Dairesi Başkanlığından yabancı sermaye yatırım izni almaları gerekmekteydi. Ancak bu tarihte uygulamada yapılan değişiklik ile FIPPA Kanunu kapsamı dışında kalan yatırımlarda da %100 yabancı sermayeli şirket kuruluşuna izin verilmiştir.

İran yasaları uyarınca Anonim şirketin kuruluş sermayesi 2.000.000 Riyalin, Limited şirket kuruluş sermayesi ise 1.000.000 Riyalin altında olamaz.

İran mevzuatı uyarınca şirket kuruluşu için gerekli belgeler:

1) Bütün sayfaları şirket ortakları tarafından imzalanan şirket kuruluş sözleşmesi. Şirket kuruluş sözleşmesinin (Şirket Ana Sözleşmesi) milletlerarası özel hukuku açısından yabancılık unsuru içermesi halinde başta oturma ve çalışma vizelerinin alınması ve ödemeye esas teşkil eden vergi matrahının saptanması esnasında farklılıklara neden olması sebebi ile anılan sözleşmelerin yabancılar hukukunda deneyimli hukukçular tarafından hazırlanması büyük bir öneme haizdir.

2) Kurulacak şirket türüne göre doldurulmuş, ticarî şirket tescil dairesinin hazırlamış olduğu matbu formlar.

3) Şirket ortaklarının onaylı kimlik sureti, yabancı uyruğa sahip olmaları halinde Pasaportlarının onaylı sureti ve ikametgâh adresleri.

Yabancı ortağın tüzel kişiliğe haiz ticaret şirketi olması durumunda

a) Yabancı tüzel kişiliğe ait kuruluş sözleşmesi onaylı sureti. (ticarî şirket ana sözleşmesi)

b) İran’da kurulacak şirkete ortak olacak tüzel kişilik (ticarî şirket) ortaklarının onaylı imza sirkülerleri sureti.

c) İran’da kurulacak olan şirkete ortak olunacağına ve ortaklığın kimin tarafından temsil edileceğini beyan eden yönetim kurulu kararının onaylı sureti.

4) Şirket ortakları tarafından seçilmiş en az iki murakıp ve bir sekretere ait nüfus cüzdanlarının onaylı sureti.

5) Ticarî şirket tescil dairesine verilmek üzere Anonim şirket sermayesinin en az %35’inin bankaya yatırıldığına dair dekont.

İran Yasaları Uyarınca Yabancı Tüzel Kişiliğe Sahip Şirketlerin İran’da Şube Tesisi

1979 devriminin ardından yabancı şirketlerin İran’da şube tesisi yasaklanmış, 12.11.1985 tarihinde yayınlanan tek maddelik bir yasa ile karşılıklılık şartına bağlı olarak bu yasak kaldırılmıştır. Anılan kanunun 19776 t/m/68-930 sayı ve 03.05.1999 tarihli uygulama yönetmeliğinde yabancı şirketlerin kendi ülkelerinde resmi olarak tescil edildikten sonra İran’da şube tesis edebilecekleri belirtilmiştir. Yönetmelik uyarınca tescil işlemleri Tahran Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne bağlı Şirket Tescil Dairelerinde gerçekleştirilecektir.

Yabancı firmalara ait pazarlama ve satış ofisleri İranlı şirketlerden farklı olarak devlet kredi ve teşviklerinden mahrum edilmiş, ithalât ve ihracat (Dış Ticaret) konularında yasaklı sayılmışlardır.

İran mevzuatı uyarınca yabancı şirketin İran’da şubesini tesisi için gerekli dokümanlar;

1) Şirket tarafından yazılı başvuru,

2) Şirketin faaliyeti hakkında tanıtım yazısı.

Tanıtım yazısı aşağıdaki bilgileri kapsamaktadır.

a) Şirketin hangi konularda faaliyet yaptığı hususu,

b) Şirketin neden İran’da tescil ettirmek istendiğine dair açıklamalı sebepler

c) İran’da kaç tane yabancı elemana ihtiyaç duyulacağı,

d) Şirketin mali kaynakları.

3) Şirketin feshini istemeye yetkili şahıslar tarafından şirketin infishahı hallerinde ana şirket kendisine verilen süre içerisinde şubeyi tasfiye edeceğine dair taahhüt yazısı,

4) Şirket ana sözleşmesi,

5) Şirketin en son hesap bilânçosu,

6) Noterden avukata veya İran’da şirketi temsil edecek kişi adına tanzim edilenvekâletname,

7) Şirket tasdiknamesi belgesi – Şirket kuruluşunun resmi gazetede ilânı ve değişiklikler olmuşsa en son değişikliğin tescil belgesi,

8 ) İmza sirküleri,

9) Devlete ait bir kuruluşla ortak olunması halinde anılan kuruluşlar ile ortak faaliyette bulunulacağına dair yazı (moarrefiname),

10) Şirketin İran’da şube açma ve temsilci tayini konusunda aldığı Yönetim Kurulu kararı örneği.

Yabancı ülkelerde hazırlanan bütün belgeler Dış İşleri Bakanlığı veya bulundukları yerin Valiliğince onaylayarak İran Konsolosluğu tarafından tasdik edilmelidir. Hazırlanan bu belgeler İran’da tercüme edilir.