İş Yasasının 38. maddesi ücret kesintisinin hangi şartlarda olabileceğini düzenlemiştir. İşveren, iş sözleşmelerinde ve toplu iş sözleşmelerinde belirtilen (belirtilmişse) sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez. Sözleşmelere dayanarak verdiği ücret kesme cezalarını ise işçiye sebebiyle birlikte bildirmek zorundadır. İşçi ücretlerinden ceza mahiyetinde yapılacak olan kesintiler işçinin iki günlük ücretinden fazla olamaz.
İşveren, ceza olarak kestiği paraları kendisi için alıkoyamaz. Yasaya göre bu paralar bir ay içinde, işçilere verilecek eğitim ve sosyal hizmetlerde kullanılmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bu iş için bildirdiği banka hesabına yatırılmak zorundadır. Yine bu paraların nasıl harcanacağının, işçi temsilcilerinin de içinde bulunduğu bir kurul tarafından belirlenmesi gerekmektedir.
Ücretli işçiye ücret cezası kesilmesi durumunda aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekmektedir.
-4857 sayılı İş Kanunu’nun 38. maddesi hükmüne göre; işveren toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası veremez. Anılan sözleşmelerde, hangi konularda işçiye ücret kesme cezasının verileceği açık olarak belirtilmelidir. Örneğin işe geç kalındığında ceza verileceği gibi.
– İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle bildirilmesi gerekir.
– İşçi ücretlerinden bu yolda yapılacak kesintiler bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamaz.
– İşçinin bir yıl içerisinde toplam 24 günlük ücreti ceza olarak kesilebilir. 24 günden fazla yapılan kesintiler İş Kanunu hükümlerine aykırılık oluşturur.
– İşçinin ücretinden kanunen yapılması gereken vergi, sigorta vb. gibi yasal kesintiler yapıldıktan sonra işçiye ödenmesi gereken net ücret ilgili banka hesabına yatırılır. Ücret kesme cezası işçinin sigorta prim ödeme gün sayısında herhangi bir değişikliğe yol açmaz. Çünkü işçi işyerine gelerek çalışmasına devam etmiştir.
-Uygulamada sıkça rastlanan hususlardan biri de işverenlerin işe gelmeyen işçiye ceza uygulaması olarak işe gelmediği günlere ilişkin ücretlerini kesip ödememesidir. Bu şekildeki bir uygulama Yasa’nın 38. maddesinde belirtildiği şekilde bir ceza uygulaması değildir. Devamsızlıkta ücretin ödenmemesi ile işçiye ücret kesme cezası verilmesi birbirinden tamamen ayrı konulardır.http://www.kanberkilinc.com.tr
– İşçi ücretlerinden ceza olarak kesilen paralar işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın hesabına kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır. Her işveren işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını tutmakla yükümlüdür.
– 4857 sayılı Kanun’un 38. maddesindeki hükümlere aykırı olarak işçilere ücret kesme cezası veren veya yaptığı ücret kesintisinin sebebini ve hesabını bildirmeyen, işveren veya işveren vekiline 2010 yılı için 412 TL para cezası uygulanır.
Ek: İşçiye Ücret Kesme Cezası Verilmesine İlişkin İşçiye Yazılacak Yazı Örneği
Sayı: Tarih:
Konu: Ücret kesme cezası hakkında
Sayın işçi…………….
İş sözleşmesinin/toplu iş sözleşmesinin … maddesi gereğince bir ayda üst üste iki kez veya ayda toplam beş kez belirtilen çalışma saatlerine uymayıp işe geç geldiğinizden dolayı 4857 sayılı Yasa’nın 38. maddesi gereğince geç gelme olayının olduğu ayda ki ücretinizden iki günlük yevmiyeniz ceza olarak kesilmiştir.
Bilgilerinizi rica ederim.
İşveren/İşveren Vekili İşçi………….
Adı-Soyadı, İmza İmza ve Tarih