DEFTER VE BELGELERİN KAYBOLMASI HALİNDE MÜKELLEFÇE YAPILACAK İŞLEMLER

Defter ve belgelerin kaybolması halinde söz konusu durumun anlaşıldığı tarihte işletme içinde düzenlenecek bir tutanakla tespit edilmesidir. Düzenlenen tutanakta işletmeyle ilgili muhasebeden sorumlu kişi ve işletme sahibi veya genel müdürün imzaları bulunmalıdır. Tespit tutanağında; kaybolan belgelere ilişkin ayrıntılı bilgiler vererek gazete ilanının verileceği mahkeme tespiti ve vergi dairesine bildirim konularına yer verilir.

Bu işlemden sonra bir gazeteye ilan verilerek söz konusu ilanda kayıp belgelerin Seri ve Sıra No.su ile adedine yer verilir.

Olayın tutanağa bağlandığı tarihten itibaren 15 günü geçirmeden mahkemeye başvurularak tespit davası açılmalıdır. Mahkemeye başvururken gazete ilanı ve işletme içinde düzenlenen tutanakta mahkemeye ibraz edilmelidir. Mahkemeden talep edilmesi gereken ise kayıp faturaların geçersizliği ve zayi belgesi verilmesi talep edilmelidir.

Mahkeme kararı alındıktan sonra (lehe veya aleyhe) bir dilekçe ekinde tutanak ve gazete ilanı ile birlikte vergi dairesine bildirimde bulunulur.

GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN

VUK’un 30. maddesinin 3. bendi gereğince tutulması mecburi olan defterlerin vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemesi re’sen takdir nedenidir. Yani defter ve belgelerin kaybı halinde, vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edilemeyeceğinden re’sen vergi tarh edilir. Ancak mükellef beyannamesini vermeden defter ve belgelerini kaybetmişse matrah takdir komisyonunca saptanır. Mükellef takdir edilen bu miktarı kabul ederse beyannamesini bu miktar üzerinden verir. Bu miktarın belli bir kısmını kabul ederse kabul ettiği kısım üzerinden beyanname verir ve yargı yoluna gider. Bu durumda yargı kararına göre işlem yapılır. Mükellefe her hangi bir ceza kesilmez. Mükellef kendisine bildirilen matrahı beyan etmez veya yargı yoluna gitmezse vergi matrahı re’sen takdir edilir.

Diğer taraftan VUK’un 373. maddesine göre “Bu Kanun’da yazılı mücbir sebeplerden her hangi birinin vukua geldiği malum ise veya tevsik ve ispat olunursa vergi cezası kesilmez.” denilmektedir. Burada mükellef defter ve belgelerini mücbir sebeple kaybettiğini TTK’ya göre aldığı zayii belgesi ile ispatlayabilir. Bu durumda ceza uygulaması yapılmamaktadır.

Öte yandan mükellefin defter ve belgelerini mücbir sebep sayılan haller dışında kaybetmesi halinde defter ve belgelerini vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edemeyeceği için vergi matrahı re’sen takdir edilir. VUK’un 352. maddesine göre kesilen usulsüzlük cezası iki kat uygulanır. Ayrıca VUK’un 359. maddesi uyarınca hapis cezası uygulanması için Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunulur.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU’NA GÖRE KDV İNDİRİMİ

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 34/1. maddesine göre, “vergi, alış faturası ve benzeri belgelerde gösterilmesi ve bu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla indirilebilinir.” Vergi inceleme elemanları bu hüküm gereği defter ve belgelerini ibraz etmeyen mükelleflere gelir ve kurumlar vergisi yönünden çok, KDV indirimlerini ret eden raporlar düzenlemektedirler.

Ancak Maliye Bakanlığı’nda mücbir sebep nedeniyle defter ve belgelerini kaybeden mükelleflerin, zayi belgesi olması şartıyla KDV indirimlerinin red edilmemesi yönünde görüş oluşmuştur. Maliye Bakanlığı defter ve belgelerini deprem ve sel felaketi nedeniyle kaybeden mükelleflerin hiçbir şart aramadan KDV indirimlerini kabul etmektedir. Deprem ve sel felaketi dışındaki (hırsızlık, yangın ve münferit su basması gibi) münferit nedenlerle defter ve belgelerini kaybeden mükellefler, mal ve hizmet alışlarını belgeleyen vesikalarını inceleme elamanına ibraz etmeleri halinde KDV indirimleri kabul edilmektedir.

Defter ve belgelerini süresi içinde mücbir sebeple kaybettiğini ispatlayan zayi belgesi almayan mükelleflerin KDV indirimleri reddedilmektedir.

Benzer Konular:

1. DEFTER VE BELGELERİN İBRAZ EDİLMEMESİ HALİNDE KDV İNDİRİMİ
2. Resmi defterlerin ve belgelerin kaybolması
3. 5510 SAYILI YASAYA GÖRE DEFTER VE BELGELERİN İBRAZI
4. DEFTER TASDİKLERİ VE ÖZELLİK ARZ EDEN KONULAR
5. YILLARA SARİ İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİNDE DEFTER VE BELGE İBRAZI